ANKARA, 10.6.1993
Özü : Harçlar Kanununun 44 ncü maddesi Hk.
GENELGE
39
Bir sorumuz üzerine Adalet Bakanlığı Hukuk Îşleri Genel Müdürlüğünden gönderılen 12.5.1993 tarih ve 20750 sayılı yazıda;
"İlgi yazınızda bir avukatın değişik şahıslardan ve değişik işler sebebiyle aldığı vekaletnameleri, düzenlenecek yeni bir vekaletname ile başka bir avukatı tevkil etmesi durumunda Harçlar Kanununun 44. maddesi uyarınca tek harç alınması gerektiği halde, Genel Müdürlüğümüzün 7 Temmuz 1976 tarih ve 19701 sayılı mütalaasında harcın temsıl edilen kişi sayısınca çoğaltılması gerektiği yolunda görüş bildirildiği belirtilmiş, konunun yeniden incelenerek Bakanlık görüşü istenilmiş bulunmaktadır.
Bu konudaki mevcut yazışma dosyaları da birleştirilerek konu incelendi: 492 sayılı Harçlar Kanunun 44. maddesinde;
(Bir kişinin birden çok kişiyi temsil etmesi harcın artırılmasını gerektirmez. Şu kadar ki, bütün imzaların tasdiki kanunen şart olan muamelelerden, vekaleten imza edilmesi halinde, vekılin imzasından alınacak harç temsil ettiği kişilerin sayısınca çoğaltılır.
Bir işte müştereken hareket eden vekillerin bir borca kefalet eden müteselsil kefıllerin bir kağıda koyacakları birden çok imzalar bir imza sayılır.
Ancak mümesssıl, haiz olduğu birden çok sıfatlara dayanarak imza ederse, sıfatları sayısınca harç çoğaltılır. Bir kişi hem kendisi için hem başkalarını temsil suretiyle imza ederse, kendisi için ayrı başkaları için de yukarıdaki fıkralara göre harç alınır.
Birden ziyade kimseler bir kağıda ayrı ayrı işler için imza atıyorlarsa her birinden imza ettikleri kısım için ayrı ayrı harç alınır.) denılmektedir.
Bu hükme göre, genel prensip olarak, bir kişinin birden çok kişiyi temsil etmesi durumunda, harcın artırılmaması gerektiği esası kabul edilmiş bulunmaktadır. Ancak, madde nıetninde, harcın artlrılması gereken istisnai haller sayılmıştır. Birinci istisna, 2. fıkrada belirtılen, bütün imzaların kanunen tatbikinin şart olması halidir. Örnek olarak, Türk Ticaret Kanununun 136, 154, 158, 279, 505, 477. hükümleri uyarınca, bütün şirketlerin kuruluş sözleşmesinde imzaların, kanunen ayrı ayrı tasdiki şart bulunmaktadır. Bu hallerde harcın, ikinci fıkra hükmü uyarınca, temsıl edilen kişi sayısına göre çoğaltılması gerekmektedir.
İkinci istisna, 4. fıkrada belirtilen, değişik sıfatlarla imza atılması halidic Örneğin, bir kişi aynı işlern kağıdına kendisine asaleten, küçük çocuğuna velayeten ve üçüncü bir şahsa da vekaleten hareket ederek değişik sıfatlarla imzalaması mümkündür. Bu gibi hallerde 4.fıkra uyarınca harcın, sıfat sayısına göre çoğaltılarak alınması gereklidir.
Üçüncü istisna, 5. fıkrada belirtilen, ayrı ayrı işlere imza atılması halidir. Gerçi fıkrada birden ziyade kimselerden bahsedilmektedir. Ama bir kişinin de aynı işlem kağıdına ayrı ayrı işlemler için imza atr~ıası mümkündür. Bu durumda da harcın artırılması gerekir. Örneğin, bir kişi aynı işlem kağıdı içinde bir aracını kiraya verirken, diğer bir aracını satabilir ve daha fazla işlemde de bulunabilir. Bu durumda 5. fıkra hükmü gereğince herbir işlem içirı ayn harç alınması gsrekmektedir.
Genet prensibin istisnaları 44. maddede bu şekilde düzenlenmiş bulunmaktadır. Buradan olayımıza dönersek, bır avukat de3işik kişilerden değişik işler sebebiyle aldığı vekaletnameleri başka bir avukata düzenlenecek yeni bir vekaletname ile devretmektedir. Kanunen imzaiarın ayrı ayrı tasdiki şart değildir ve imza bir sıfatla atılmıştır. Bu sebeple birinci ve ikinci istisnalara girmediği açıktır. Ancak, ilgili avukat herbir vekaletnameyi ayrı bir iş için alnııştır. Herbir vekalet ayrı ayrı işler için verilmiştir. Bu itibarla devredilen herbir vekaletname ayrı bir iş kabui edilerek ayrı ayrı harç alınması gerekir. Bu nedenle üçüncü istisna sözkonusu olmakta ve 44. maddenin 5. fıkrası uyarınca herbir işfemden ayrı harç alınması gerekmektedir.
Şimdi, 7 Temmuz 1976 tarih ve 19701 sayılı mütaalamıza dönersek, bu mütalaamızda harcın temsil edilen kişi sayısırıca çoğaltılması gerektiği sonucuna varılmıştı. Yukarıda ise, 5. fıkra hükmü gereği herbir vekaletname ayrı iş kabul edilerek buna göre fıarç alınması gerektiği sonucuna varıldı. Uygulamada örneğin, mirasçılar toplanıp bir işlem kağıdı ile aynı avukata vekalet verebilmektedirler. Bu tür bir vekaletin devrinde kişi say!sına göre harcın çoğaltılmasına gidilemez. Çünkü devredilen vekaletnarrıe aynı iş içir~ verilmiştir. Ayrı iş istisnası uygulanamaz. Diğer istisnalara da girmediğinden temsil edilen kişi sayısına göre harcın çoğaltılması kanuna uygun olmamaktadır.
Bu nedenlerle, bir avukatın değişik işler için a4dığı vekaletnarneleri başka bir avukata devretmesi halinde, devredilen herbir vekaletname ayrı işlem kabul edilerek ayrı ayrı harç alınmasının Harçlar Kanunumuza uygun olacağı düşünülmektedir " denilmektedir.
Bilginizi ve gereğinin buna göre ifasını rica ederim. Saygılarımla,
Türkiye Noterler Birliği
BAŞKANI
M.Muhsin BILGE
Bir kişi aynı işlem kağıdında A kişiye arabamı sat, B kişiye adıma gayrimenkul al, C kişiye bankadaki hesabımdan para çek diye vekaletname veriyor ise, burada imza 3 olduğu malüm.
Genelgede kırmızı ile işaretlediğim bölüm benim kafamı karıştırmıştır.
