T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü
Sayı : B.07.1.GİB.4.34.16.01/KVK-4/1-7143
Konu : Vakıf Üniversitesi ile üniversiteye bağlı kuruluşların vergilendirilmesi hk.
………………../İstanbul
İLGİ : …….05.2006 tarihli dilekçeniz.
…………………. Grup Müdürlüğü’ne hitaben verilen ilgide kayıtlı dilekçenize istinaden anılan Grup Müdürlüğü, ………………………….. Grup Müdürlüğü ile Müdüriyetimizi ilgilendiren hususlar aşağıda cevaplandırılmıştır.
04.11.1981 tarihli ve 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’nun 56.maddesinin 3708 sayılı Kanunla değişen (b) fıkrasında “Üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüleri, genel bütçeye dahil kamu kurum ve kuruluşlarına tanınan mali muafiyetler-istisnalar ve diğer mali kolaylıklardan aynen yararlanırlar.”hükmü yer almıştır.
Diğer taraftan aynı Kanununun ek 7 nci maddesinde, vakıflarca kurulacak yüksek öğretim kurumlarının, bu Kanunun 56 ncı maddesinde yer alan mali kolaylıklardan, muafiyetlerden ve istisnalardan aynen istifade edeceği belirtilmiştir.
Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek kabulüne dair kanuna ek maddeler eklenmesi hakkındaki 5475 sayılı Kanunla 2809 sayılı Kanuna eklenen Ek 71 nci maddesinde de; “İstanbul’da Türk Kardiyoloji Vakfı tarafından 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun vakıf yükseköğretim kurumlarına ilişkin hükümlerine tabi olmak üzere, kamu tüzel kişiliğine sahip olmak üzere İstanbul Bilim Üniversitesi adıyla yeni bir üniversite kurulmuştur.” denilmektedir.
DAMGA VERGİSİ YÖNÜNDEN;
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 nci maddesinde; “Bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtlar damga vergisine tabidir.
Bu Kanundaki kağıtlar terimi, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder.”hükmüne yer verilmiştir.
Kanunun 3 ncü maddesinde; “Damga Vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir.” Hükmü, 8 nci maddesinde; “Bu Kanunda yazılı resmi daireden maksat, genel ve katma bütçeli daire ve idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köylerdir.” hükmü, 9 ncu maddesinde “Bu Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtlar Damga Vergisinden müstesnadır.”hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanuna ekli Damga Vergisinden İstisna Edilen Kağıtlara ilişkin (2) sayılı Tablo’nun “I-Resmi İşlerle İlgili Kağıtlar” bölümünün (A)-1 fıkrasında; resmi daireler arasındaki işlemleri kapsayan her türlü kağıtlarla bu dairelerin soruları üzerine kişiler tarafından yazılan cevaplar ve eklerin damga vergisinden istisna olduğu hükme bağlanmıştır.
Kanunun 24 ncü maddesinde de; “Vergiye tabi kağıtların Damga Vergisinin ödenmemesinden veya noksan ödenmesinden dolayı alınması lazım gelen vergi ve cezadan, mükelleflere rücu hakkı olmak üzere, kağıtları ibraz edenler sorumludur.
Birden fazla kişi tarafından imza edilen kağıtlara ait vergi ve cezanın tamamından imza edenler müteselsilen sorumludurlar. Bunlar arasında vergiden müstesna olanların bulunması Damga Vergisinin noksan ödenmesini gerektirmez. Damga Vergisinden muaf kuruluşlarca kişilerin (1) sayılı tabloda yer alan işlemleriyle ilgili olarak düzenlenen ve sadece bu kurumların imzasını taşıyan kağıtlara ait verginin tamamı kişiler tarafından ödenir. Ancak bu kağıtlara ait verginin hiç ödenmemesi veya noksan ödenmesi halinde vergi ve cezanın tamamından kişilerle birlikte kurumlar müteselsilen sorumludurlar.” hükmü mevcuttur.
Yukarıda yapılan açıklamalardan anlaşılacağı üzere, gerek 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 8 nci maddesi, gerekse 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun 56 ncı maddesinin 3708 sayılı Kanunla değişen (b) fıkrası gereğince katma bütçeli kuruluş olan üniversiteler resmi daire sayıldığından, kişiler ile düzenlenen ve damga vergisine konu olan kağıtlardan müstesna tutulmaları gerekmektedir. Ancak tahsil edilmesi gereken damga vergisinin, 488 sayılı Kanunun 24 ncü maddesi göz önünde bulundurularak kişiler tarafından ödenmesi icap etmektedir. Ayrıca, Üniversiteniz ile diğer resmi daireler arasındaki işlemleri kapsayan her türlü kağıtların damga vergisinden istisna edileceği tabiidir.
Diğer taraftan, üniversiteniz bünyesinde kurulmuş ayrı bir tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmeler için bu muafiyet hükmünün uygulanmasına imkan bulunmamaktadır.
HARÇLAR YÖNÜNDEN;
492 sayılı Harçlar Kanununun 59 ncu maddesinin (a) fıkrasında; genel ve katma bütçeli dairelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köylerin iktisap edecekleri gayrımenkullerin vesair aynı hakların tescili, şerhi gerektiren işlemleri ve bunların terkinlerinin harçtan müstesna olduğu hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 123 ncü maddesinde ise, “Özel Kanunlarla harçtan muaf tutulan kişilerle istisna edilen işlemlerden harç alınmaz”denilmektedir.
Bu hükümlere göre Üniversitenizden 492 sayılı Harçlar Kanununun 59/a maddesi gereğince tapuda yapılacak işlemlerden dolayı harç aranılmaması gerekmekte ise de, gerek 492 sayılı Harçlar Kanununda gerekse 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununda üniversitelerin noter harçlarından muaf olacağına dair herhangi bir hüküm yer almadığından Üniversitenizin noterde yapacağı işlemlerden dolayı harca tabi tutulması gerekir.
VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ YÖNÜNDEN;
7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 1 nci maddesinde; Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye’de bulunan malların veraset tarikiyle veya herhangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer bir şahsa intikalinin Veraset ve İntikal Vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.
Kanunun 3 ncü maddesinin (a) bendinde ise, amme idareleri, emekli ve yardım sandıkları, sosyal sigorta kurumları, umumi menfaate hadim cemiyetler, siyasi partiler ve bunlara ait olan veya bunların aralarında kurdukları teşekküllerden kurumlar vergisine tabi olmayanların, aynı Kanun’un (b) bendinde de, yukarıdaki bentte sayılanlar dışında kalan hükmi şahıslara ait olup umumun istifadesi için ilim, araştırma, kültür, sanat, sıhhat, eğitim, din, hayır, imar, spor gibi maksatlarla kurulan teşekküllerin, Veraset ve İntikal Vergisinden muaf tutulacağı belirtilmiştir.
Dolayısıyla, Üniversitenizin kamu tüzel kişiliğine sahip olması nedeniyle …………………. tarafından Üniversitenize yapılacak gayrımenkul bağışı ve gayrımenkul intifa hakkı nedeniyle 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 3/a maddesi uyarınca Veraset ve İntikal Vergisinin aranılmaması gerekmektedir.
KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN;
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1/1. maddesinde; Türkiye’de ticari, sınai, zırai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ne tabi olacağı hükme bağlanmıştır.
Kanunun 1/3-g maddesinde, “Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetleri katma değer vergisine tabidir.” hükmü bulunmaktadır.
Bu durumda ticari, sınai ve mesleki faaliyet devamlı yapılmak suretiyle tedavül ekonomisine katılınması, başka bir ifadeyle üretilen malların veya verilen hizmetin bir bedel karşılığında satılacak olması halinde derneklere ait veya bağlı olan bir iktisadi işletmenin varlığı söz konusu olacaktır.
Aynı Kanunun 17/1.maddesine göre,
Genel ve Katma Bütçeli Daireler, İl özel idareleri, belediyeler, köyler, bunların teşkil ettikleri birlikler, Üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasi partiler ve sendikalar, kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal amaçlı kooperatifler ve bakanlar kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların;
a) İlim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacıyla yaptıkları teslim ve hizmetleri,
b) Tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma ve konferans salonları ile spor tesisleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kültür ve eğitim faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetler ile 2.fıkranın (a) bendin de sayılan hastane, nekahethane, klinik, dispanser, prevantoryum, sanatoryum, kan bankası ve organ nakline mahsus bankalar, anıtlar, botanik ve zooloji bahçeleri, parklar ile veteriner, bakteriyoloji, seroloji ve yaşlı ve sakat bakım ve huzur evleri, parasız fukara aşevleri, düşkünevleri ve yetimhaneleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden istisnadır.
Kanunun 17/2-b maddesinde ise, Kanunların gösterdiği gerek üzerine bedelsiz olarak yapılan mal teslimi ve hizmet ifaları yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifaları ile fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığı’nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin tesliminin katma değer vergisine tabi olmayacağı hüküm altına alınmıştır.(5281 sayılı Kanunla değişen hali)
Diğer taraftan, Kanunun 19/1. maddesinde diğer kanunlardaki vergi muaflık ve istisna hükümlerinin bu vergi bakımından geçersiz olduğu, katma değer vergisine ilişkin istisna ve muafiyetlerin ancak bu kanuna hüküm eklemek veya kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, KDV Kanunu’ndaki kurum ve kuruluşlara getirilen istisnanın, bu kurum ve kuruluşların mal ve hizmet alışlarıyla bir ilgisi olmayıp, derneğinizin her türlü mal ve hizmet alışları Kanunun 1/1.maddesine göre katma değer vergisine tabidir.
Buna göre;
1- ……………………. Bakanlar Kurulu’nca vergi muafiyeti tanınan vakıflardan olması nedeniyle kuruluş amaçlarına uygun hastane faaliyetleri veya yine üniversitenin kuruluş amaçlarına uygun üniversite bünyesinde kurulacak olan Araştırma ve Geliştirme Hastanesinin faaliyetleri Kanunun 17/2-a maddesi gereğince katma değer vergisinden müstesnadır. Vergiden müstesna olan hastanecilik faaliyeti nedeniyle yüklenilen vergilerin Kanunun 30/a maddesi gereğince indirim konusu yapılamayacağı tabiidir.
2- …………………….. tarafından kurulan üniversitenizde verilen eğitim ve öğretim hizmetleri ise Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/1. maddesiyle düzenlenen istisna kapsamına girmediğinden ait olduğu oranda vergiye tabi tutulacaktır.
KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN;
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 4.maddesinde; “(1) Aşağıda sayılan kurumlar, kurumlar vergisinden muaftır:
a) Kamu idare ve kuruluşları tarafından tarım ve hayvancılığı, bilimi, fennî ve güzel sanatları öğretmek, yaymak, geliştirmek ve teşvik etmek amacıyla işletilen okullar, okul atölyeleri, konservatuvarlar, kütüphaneler, tiyatrolar, müzeler, sergiler, numune fidanlıkları, tohum ve hayvan geliştirme ve üretme istasyonları, yarış yerleri, kitap, gazete, dergi yayınevleri ve benzeri kuruluşlar.
b) Kamu idare ve kuruluşları tarafından genel insan ve hayvan sağlığını korumak ve tedavi amacıyla işletilen hastane, klinik, dispanser, sanatoryum, huzurevi, çocuk bakımevi, hayvan hastanesi ve dispanseri, hayvan bakımevi, veteriner bakteriyoloji, seroloji, distofajin kuruluşları ve benzeri kuruluşlar.” hükmü yer almaktadır.
Bu hükümlere göre; özel bütçeli kuruluşlardan olan üniversitelerin Kurumlar Vergisi Kanununun 4. maddesinin 1/a bendi uyarınca kurumlar vergisinden muaf olması nedeniyle üniversitenizin de kurumlar vergisinden muaf olması gerekmektedir. Söz konusu vergi muafiyeti üniversitelerin kuruluş amaçları dışındaki faaliyetlerini kapsamamaktadır. Öte yandan, aynı maddenin (b) fıkrasında ise kamu kuruluşları tarafından işletilen hastane ve benzeri kuruluşların kurumlar vergisinden muaf oldukları belirtilmektedir. Dolayısıyla, kamu üniversiteleri tarafından işletilen hastanelerin kurumlar vergisinden muaf olması nedeniyle, vakıflarca kurulan üniversitelerde muafiyet ve istisnalardan yararlanacağından özel üniversitenizce kurulacak Araştırma ve Geliştirme Hastanesi’nin de kurumlar vergisinden muaf olması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Başkan a.
Grup Müdür V.