VASİYETNAME

Saklı pay, yasal mirasçıların talep edeceği haktır. 3. kişilere vasiyet yapılması durumunda bile yasal mirasçıların saklı paylarına dokunulmamalıdır.

Zira yasal mirasçılar geçerli bir itirazları durumunda saklı paylarını talep edebilirler. Mahkemenin bu yöndeki incelemesi ve kararı nihaidir.

Mirasta Saklı Pay
4721 sayılı Medeni Kanunun 506. Maddesi mirasta saklı pay sahibi kişilerin kimler olduğunu ve ne kadar oranda mirastan pay alabileceklerini belirtmiştir. Söz konusu kanuna göre mirasta saklı pay oranı üzerinde herhangi bir değişiklik yapılamamaktadır.

Miras bırakan kişinin mirasına ilişkin yasal miras paylaşımı yapılırken mirasçılık sırası yada zümre sistemi uygulanmaktadır. Buna göre mirasçılık sırası öncelikle miras bırakan kişinin (muris) altsoyu tarafından paylaşılmaktadır. Miras bırakanın alt soyu yani 1. zümre içerisinde öz çocuklar,torunlar ve varsa evlatlık yer alır. Birinci zümreden sonra yasal miras paylaşımı yapılacak 2. zümrede ise miras bırakan kişinin annesi, babası ve kardeşleri yer almaktadır. Mirasta saklı pay hakkı birinci zümre mirasçılar ve 2. zümre içerisinde yer alan kardeşler hariç olmak üzere, yalnızca 2. zümre mirasçılar ve sağ kalan eş için tanınmıştır. Sağ kalan eş miras hukukunda herhangi bir zümreye dahil değildir. Zira sağ kalan eşe ilişkin mirasçılık hakkı farklı hükümlere bağlanmaktadır.

*İkinci zümre içerisinde yer alan kardeşlerin mirasta saklı pay hakları 2007 yılına kadar tanınmaktaydı fakat 2007 yılında yapılan değişiklik ile birlikte kardeşlerin mirasta saklı pay hakları ortadan kaldırılmıştır.

MİRASTA SAKLI PAY ORANLARI NASIL HESAPLANIR?
Miras bırakan kişinin mirasçılarının saklı payları kanunda düzenlenmiştir. Buna göre birinci zümre içerisinde yer alan miras bırakan kişinin çocuklarının mirasta saklı pay oranları normal şartlarda alacakları miras oranının yarısı kadar olmaktadır. Daha basit bir şekilde anlatmak gerekirse üç çocuklu bir ailede vefat eden murisin eşinin sağ olması durumunda sağ kalan eşin payı ¼ oranındadır. Kalan 3 çocuğun ise yasal miras pay ise çocuk sayısı kadar paya bölünerek çocuklara bölüşülmektedir. Bu duruma göre 3 çocuk kalan ¾ mirası paylaşacağından her bir çocuğun ¼ oranında yasal miras hakkı vardır. Mirasta saklı pay ise çocuklar için bu yasal miras hakkının yarısı kadardır. Yani örnekteki ailede her bir çocuğun mirasta saklı pay oranı 1/8 olmaktadır. Miras bırakan kişi bu mirasta saklı pay oranına dokunmamak kaydı ile miras üzerinde tasarruf yapabilmektedir.
SAĞ KALAN EŞİN MİRASTAKİ SAKLI PAYI NEDİR?
Sağ kalan eş açısından mirasta saklı pay oranı belirlenirken hangi zümre ile mirasçı olduğuna bakılmaktadır. Miras bırakan bireyin 1. zümrede yer alan çocukları veya 2. zümrede yer alan annesi ve babası ile mirasçı olması durumunda mirasta saklı pay oranı yasal miras oranı ile yanı olmaktadır. Diğer durumlarda ise sağ kalan eşin mirasta saklı pay oranı ¾ olmaktadır. Miras bırakacak kişi eşin mirastaki saklı payına dokunmamak kaydıyla yine miras üzerinde tasarruf hakkına sahiptir.

SAKLI PAY NEDİR?
Kural olarak, ölen kişi mirasını istediğine bırakabilir. Ancak vasiyetname ile bu yapılırken mirasçıların saklı paylarına dokunulmamalıdır. Başka bir deyişle, vasiyetname hangi yönde olursa olsun mirasçıların miras üzerinde hakkı vardır. Buna 'saklı pay' deniyor. Saklı pay, mirasbırakana belirli derecede yakınlığı olan kişilerin tereke üzerinde hakka sahip olması gerektiği düşüncesine dayanıyor ve mirasçının mirasbırakana olan yakınlığa bağlı olarak değişkenlik taşıyor.
ALTSOYDA SAKLI PAY
Saklı pay, altsoy (çocuk ve torunlar) için yasal miras payının yarısıdır. Örneğin, eşi hayatta olan tek çocuklu bir kimsenin ölmesi ve 200.000 TL miras bırakması halinde, normal olarak bunun dörtte biri olan 50.000 TL'nin eşe, kalan 150.000 TL'nin çocuğa kalması gerekmektedir. Ölen kişinin vasiyetname ile mirasını başkasına bırakmak istediğini varsayalım. Çocuğun saklı payı, yasal miras payı olan 150.000 TL'nin yarısıdır (75.000 TL). Yani, vasiyetnamede bütün mirasın başkasına kalacağına yönelik bir hüküm bulunsa bile çocuk saklı pay kadar mirası her durumda alır.
ANNE VE BABADA SAKLI PAY
Miras anne baba arasında paylaşılacaksa (ölenin altsoyunun olmadığı durumda) onların saklı payları yasal miras paylarının dörtte biridir. Yukarıdaki örnekte ölen kişinin çocuğunun olmadığını ve eşinin hayatta olduğunu varsayalım. Bu durumda eşin yasal miras payı, mirasın yarısıdır. Kalan kısım, ölenin anne ve babası arasında paylaşılır. Örneğimize göre vasiyetname ile bütün miras başkasına bırakılsa bile anne ve baba normal miras paylarının dörtte birini her durumda alacaktır.
Anne ve babanın daha önce ölmesi halinde miras, ölenin kardeşleri, bunlar da yoksa onların çocukları (ölenin yeğenleri) arasında paylaşılır. Burada bir konuyu vurgulamakta yarar görüyoruz. Ölenin anne ve babasının saklı payı olmasına rağmen kardeşlerin (ve dolayısıyla yeğenlerin) saklı payı yoktur. Yani, ölen kişi bütün mirasını başkalarına bıraktığında kardeşlerin saklı pay iddiasında bulunmaları mümkün değildir.
EŞİN SAKLI PAYI
Sağ kalan eşin saklı payı ise mirasın altsoy veya üstsoy ile paylaşılması halinde yasal miras payının tamamı; diğer hallerde ise yasal miras payının dörtte üçüdür. Yani eş, mirası ölenin çocukları, torunları veya anne babası ile paylaşıyorsa; yasal miras payının tamamını alacaktır. Bu durumda eş çocuğuyla birlikte mirasçı olursa, 200.000 TL'lik miras üzerinden 50.000 TL'lik miras payını; ölenin anne ve babası ile birlikte mirasçı olursa 100.000 TL'lik yasal miras payının tamamını alır.
SAKLI PAY KOŞULA BAĞLANAMAZ
Mirasbırakan, mirasçıların saklı payı almasını herhangi bir koşula bağlayamaz. Bu bağlamda, saklı pay üzerinde üçüncü bir şahıs lehine bir sınırlama veya koşul getirilemez. Saklı payın kazanılması, herhangi bir şeyin yapılması veya yapılmaması türü bir koşula da bağlanamaz.
SAKLI PAY İÇİN DAVA AÇILMASI GEREKİYOR
Saklı pay, mirasın paylaşılması sırasında kendiliğinden dikkate alınmaz. Saklı paya sahip mirasçıların, saklı payın ihlali halinde dava açmaları gerekiyor. Bu davaya 'tenkis davası' deniliyor. Tenkis davasının mirasbırakanın sağlığında açılması mümkün değildir. Bu dava ancak mirasbırakanın ölümü üzerine, mirasbırakanın son yerleşim yerindeki asliye hukuk mahkemesinde açılabiliyor.(Alıntıdır.)

MK 506/4 gereği daha yakın mircılar olan altsoy veya anne baba ile birliklte mirascı olduğunda eşin saklı payı miras payının tamamı iken daha uzak mirascılarla birlikte mirascı olması halind e miras payının 3/4 ü oluyor. Yani yakın mirascılara karşı eşin miras payına dokundurtmazken uzak mirascılar için 1/4 kadarda olsa dokunmayı kabul ediyor bu yaklaşım bana biraz ters geldi nedersiniz

Yasal düzenleme aşağıdaki gibi olup,burada dikkat edilmesi gereken hususlardan birisi kardeşlerin saklı payının 2007 'den itibaren kaldırılmasıdır.

Bir diğer husus; mirasçılık ve mirasın geçişi mirasbırakanın ölümü tarihinde yürürlükte olan hükümlere göre belirlenir.

Sağ kalan eşin saklı payını da kapsayan gerekçeleri aşağıda paylaşıyorum,ilgilenen arkadaşlar yararlanabilirler.

4721 S.lı Türk Medeni Kanunu MADDE 506

Gerekçe; Yürürlükteki Kanunun 453 üncü maddesini karşılamaktadır. Maddede dört bent hâlinde saklı paylı mirasçılar ve bunların saklı payları hükme bağlanmıştır.

Miras bırakanın tasarruf özgürlüğünün genişletilmesi yönündeki eğilimler göz önünde tutularak saklı pay oranları yeniden belirlenmiştir. Saklı paylı mirasçılarda değişiklik yapılmamasına rağmen, bunların alacaktan saklı pay oranlarında miras bırakanın tasarruf özgürlüğü lehine azaltma yoluna gidilmiştir. Bu anlamda olmak üzere yürürlükteki metinde altsoy için miras payının dörtte üçü olarak öngörülen saklı pay oranı, miras payının yarısına; ana ve baba için miras payının yarısı olarak öngörülen saklı payın dörtte bire; kardeşler için miras payının dörtte bir olarak öngörülen saklı payın sekizde bire indirilmesi uygun bulunmuştur.

Yapılan bu değişiklik İsviçre Medenî Kanununun 471 inci maddesindeki ilk iki bent ile paralellik göstermektedir, İsviçre Medenî Kanununda kardeşler saklı paylı mirasçı olmaktan çıkarıldığı hâlde, Türk aile yapısı ve yakın aile bağları göz önünde tutularak kardeşlerin hiç olmazsa miras payının sekizde biri oranında saklı paylı olmaları kabul edilmiştir.

Maddenin (4) numaralı bendi, sağ kalan eşin saklı payı ile ilgilidir. Bu bent hükmü 23/11/1990 tarihinde yürürlüğe konulan 3678 sayılı Kanunla yakın bir tarihte değiştirilmiş idi. Bu değişikliğin amacı, genel eğilime uygun olarak sağ kalan eşin daha etkin bir şekilde korunmasıydı. Ancak 3678 sayılı Kanunun bu genel amacıyla, Yürürlükteki Kanunun 453 üncü maddesinin (4) numaralı bendinde yapılan değişikliği bağdaştırmak mümkün olmamıştır. Zira (4) numaralı bent hükmü ile sağ kalan eşin üçüncü zümrede büyük ana ve babalarla birlikte mirasçı olması hâlinde, saklı pay oranı mevcut düzenlemeye nazaran arttırılmamış, azaltılmıştır. (4) numaralı bent hükmü 3678 sayılı Kanunla değiştirilmeden önce, sağ kalan eş, üçüncü zümre ile birlikte mirasçı olduğunda miras payı 1/2 mülkiyet ve 1/4 intifa hakkına sahip idi. Buna göre sağ kalan eşin saklı payı 1/2 oluyordu. 3678 sayılı Kanunla yapılan değişiklikte sağ kalan eşin üçüncü zümrede büyük ana ve babalarla mirasçı olduğunda yasal miras haklarının yarısı oranında saklı pay alması kabul edilmiştir. Sağ kalan eş büyük ana ve babalarla mirasçı olduğunda terekeden 3/4 mülkiyet payı aldığından, saklı payı ise bunun yarısı olan 3/8 olmaktadır. Bu oran, değişiklikten önce sağ kalan eşin 4/8 oranındaki saklı payından daha az olmaktadır.

3678 sayılı Kanunla getirilen bu olumsuz değişikliği gidermek üzere, ayrıca sağ kalan eşin ikinci zümre ile birlikte mirasçı olması hâlinde saklı pay oranını arttırmak amacıyla bu bent hükmü yeniden düzenlenmiştir. Bu yeni düzenlemeyle sağ kalan eşin altsoy ile birlikte mirasçı olması hâlinde terekeden alacağı 1/4 oranındaki miras payının tamamı; ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması hâlinde terekeden alacağı 1/2 oranındaki miras payının tamamını; büyük ana ve büyük babalar ile birlikte mirasçı olması hâlinde ise terekeden alacağı miras payının 3/4 ünü saklı pay olarak alması sağlanmıştır.

Yürürlükteki Kanunun 453 üncü maddesinin ikinci fıkrası indirilmiş saklı pay oranlarıyla ilgilidir. Bu fıkra hükmü maddeye alınmamıştır. Zira yasal mirasçılardan saklı paylı mirasçıların saklı pay oranları, sağ kalan eş dışında oldukça düşürülmüş olduğundan, ayrıca maddenin ikinci fıkrasında öngörülen amaçlara yönelik tasarrufların bulunması hâlinde indirilmiş saklı pay oranlarının kabul edilmesine gerek görülmemiştir. Kaynak Kanuna uygun olarak saklı pay miktarları tek tip olarak düzenlenmiş; saklı payın azaltılmış diğer bir şekline yani saklı payın niteliğinden farklı bir saklı pay kurumuna yer verilmemiştir. Diğer taraftan, 570 inci maddeye eklenen bir fıkra ile kamu tüzel kişileri ile kamuya yararlı vakıf ve derneklere yapılan ölüme bağlı tasarruflar ile sağlar arası kazandırmaların tenkiste sıra açısından en son tenkis edileceğine ilişkin özel bir düzenleme yapılması uygun ve yararlı görülmüştür.

Çağımız miras hukukundaki temel yaklaşımın , murisin tasarruf nisabının artırılması olduğu kanaatine dayanarak ; bu nedenle olsa gerek ‘uzak akrabalarla içtima eden sağ kalan eşin’ saklı payı azaltılmış , ancak buna karşın murisin tasarruf nisabı yükseltilmiştir ( yani böylece terazinin diğer/tasarruf nisabı kefesine , -eşin saklı payına göre- daha çok önem verilmiştir. Yorum bu bu yönte olmakla yasa koyucunun başka gerekçeleri de mevcuttur.

Saklı pay konusunda tabi eşin büyük ana büyük baba ile birlikte mirasçı olması durumundaki miras payının daha yakın mirasçılara göre arttığını miras hissesinin 3/4 olduğunu saklı payında bu 3/4 ün 3/4 ü olduğunu yani 9/16 payının garanti bulunduğunu gözden kaçırmamak gerekir MK 499/3

Ellerinize sağlık

muharremseker yazdı:

Ellerinize sağlık

faydalı olması d ileğiyle