İŞ YERİ KİRA SÖZLEŞMESİ TASTİKİ

KİRA SÖZLEŞMELERİ
GENELGE ve GENEL YAZI ÖZETLERİ

*Bazı işlemlerde ( şirket hisse devri, kira sözleşmesi ) dikkat edilecek hususlar (1988/74 )
*Bazı kira sözleşmelerinden alınacak giderler ( 1990/49 )
*Kira sözleşmelerinde damga vergisi uygulaması ( 2005/21 )
*İlan ve reklam kiralamaları ( Belediye ile ) 1997/1
*Kira sözleşmesinin muayyen bir süre önce feshedilmediği takdirde bir yıl daha uzamış sayılacağı kaydı olsa dahi bir yıllık kira bedeli üzerinden harç ve damga vergisi alınır ( 1975/33 )
*Kefalet şerhini kapsayan kira sözleşmelerinde harç ve damga ( 1976/13 )
*Matbu olan kira sözleşmelerinde 4 sayfa üzerinden karşılaştırma ücreti alınması, yazı ücretinin ise 1. ve 3. sayfalara yazılacak yazı miktarına göre alınması gerekir ( 1990/19 )
*Kira, yapım ve işletme sözleşmeleri hk. ( 1991/57 )
*Kira akitleri hk. ( 1992/11 )
*Kira devir sözleşmeleri ( TKİ ile ) örnek var ( 1996/55 )
*Kira sözleşmelerinde stopaj hk. Genel yazı (1995 Sh. 177 –1997 Sh. 201 )
*Kira bedeli başlangıçta belli olmayan kira sözleşmelerinde harç ve damga (teminat miktarı esas alınır ) 1998/45
*Kira stopajı, brüt kiranın tespiti ( stopajı kiracıya ait işyeri kira sözleşmesinde damga ve harcın matrahı ) 2000/2
*Kira sözleşmelerinde damga vergisi istisnası ( 2005/21 )
*Kiracının, kiraya verenden olan alacağına mahsup edilmesine dair düzenlemeyi de ihtiva eden kira sözleşmelerinden binde 1.5 değil, binde 7.5 üzerinden damga vergisi alınır ( 2007/45 )
*Navlun ve taşıt kira sözleşmeleri hk. ( 1987/10 )
*Rehinli araçların kiralanması hk. ( İşlem örneğinin adli tebligat yolu ile rehin alacaklısına gönderilmesi) 2007/27 – 2007/31
*Rehinli araçların kiralanması için rehin alacaklısından alınacak olan muvafakatnamelerin noterlikçe tasdiki gereklidir ( 2008/27 )
*Rehinli araçların kiralanması hk. ( 2007/40 ve 2008/27 no'lu genelgeler 2008/27 no'lu genelgeyi tamamlayıcı niteliktedir ) Genel yazı 2008/117
*Taşıt kira sözleşmelerinde olduğu gibi bu sözleşmelerle kazanılan taşımacılık hakkının devrine ilişkin muvafakatlarda da değer gösterilir (1982/21 )
*Taşıt kira sözleşmesinde harç ve damga vergisi matrahı ( tarafların taahhütlerine göre bulunacak yıllık kiranın en yükseği ) 1984/53
*Taşıt kira sözleşmelerinde matrahın hesabı ( 1985/96 )
*Taşıt kira ve navlun sözleşmeleri hk. ( başlığına değil, kapsamına bakılarak damga vergisi tahsil edilir ) 1988/7
*Ticari araç kiralaması hk. ( dolaylı yoldan ticari araç edinmeye yönelik bu tür işlemin yapılmaması ) 1991/40
*Taşıt kira sözleşmesinden alınacak harç ve damga vergisi ( 1992/17 )
*Taşıt kira sözleşmesi ( örneği var ) 1994/33 – 1994/35 – 1994 Sh. 68
*Tarla kira sözleşmesinde damga vergisi ( 2006/33 )
*Tahliye taahhütnamesinde muvafakat ( aynı kâğıtta ) 2006/36
*Umumi servis araçlarının kiraya verilmesi ( 2006/72 )
*Uluslararası gemi siciline kayıtlı geminin kiraya verilmesinde nisbi harç ve damga vergisi hk. ( 2008/14 )
*Yabancıların uzun vadeli kira sözleşmelerinden önce ilgili makamların izin ve görüşlerinin alınması gerekmez ( 1978/31 )
*Yabancılara yapılacak ( uzun süreli ) kira sözleşmelerini yasaklayan veya kısıtlayan bir hüküm bulunmamaktadır ( 1987/43 )
*Yap-İşlet-Devret modelinde işletme döneminin kiralama olduğu ve binde 1.5 nisbetinde damga vergisi uygulanacağı ( 2006/39 )
*Vakıf Taşınmaz Malların Kiralama Usul ve Esasları ( 1998 Sh.229 )

VEZNE KODU :
14.1- Nispi harç ve damga vergili (% 0,15)Kefilsiz Kira Sözleşmesidir.

14.2-Müteselsil Kefilli Kira Sözleşmesidir. Harç ve, Damga Nispi olacak.

14.3-Adi Kefilli Kira Sözleşmesidir. Harç ve Damga Nispi olarak alınır. Adi kefil sayısınca damga vergisi ayrı ayrı alınacağından kefil sayısı girilmelidir.

14.4 -Taahhüt bedelli kira sözleşmesi. Kira bedeli (Binde 1,5) veya taahhüt bedelinin (Binde 7,5) damga vergisi yüksek olan üzerinden hesaplanır.

14.6 -Birbiriyle ilgili olmakla birlikte aynı asıldan doğmayan İşlemlerde Harç; en yüksek olandan, Damga; her iki akdin damgaları toplanarak alınır.

14.7 -İşlemin taraflarından birinin harçtan muaf olması durumunda, İmza adedine İşlemdeki tüm tarafların sayısı aynen verilir.

-Noterlik Ücret Tarifesinin 8. maddesi gereğince, değer İhtiva eden harçtan muaf işlemlerden harç alınmış olsa idi, harcın %10’u oranında noter ücreti alınacağından, muaf taraf için alınmayan harcın %10 u tutarındaki değer noter ücretine ilave edilir.

Kira sözleşmesi tapu siciline şerh verilecekse düzenleme şeklinde ve fotoğraflı olarak yapılır.

Taraflardan biri şirket veya iktisadi işletme değilse ( her iki taraf şahıs ise) bu koddan işlem yapılacak. Damga vergisi alınmayacak.

-Aksi halde, yani bir şirket veya iktisadi işletme konut kiralıyorsa damga vergisi muafiyeti olmayacağından 14.1 ve varsa diğer hallerde o kodlardan işlem yapılacak.

14.11- Damga Vergisiz işlemlerde (damgadan muaf-istisna) uygulanır.

Kira sözleşmesi tapu siciline şerh verdirilecekse düzenleme şeklinde ve fotoğraflı olarak yapılır.

Taraflardan biri şirket veya iktisadi işletme değilse ( her iki taraf şahıs ise) bu koddan işlem yapılacak. Damga vergisi alınmayacak.

-Aksi halde, yani bir şirket veya iktisadi işletme konut kiralıyorsa damga vergisi muafiyeti olmayacağından 14.1 ve varsa diğer haller o kodlardan işlem yapılacak.

NOT: 448 s. Damga Vergisi Kanuna ekli 2 sayılı tablonun:(İstisnalar)
IV - Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar:
31. (Ek: 30/12/2004-5281/8 md.) Dernek ve vakıflarca yerleşim yeri, gerçek kişilerce mesken olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadî işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenameleri.

32. (Ek: 30/12/2004-5281/8 md.) Gelir vergisinden muaf esnaf, muaf serbest meslek erbabı ile basit usulde vergilendirilen mükellefler tarafından işyeri olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadî işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenameleri.

1-Kiralayan tarafın gelir vergisinden muaf esnaf, muaf serbest meslek erbabı ile basit usulde vergilendirilen mükellef olup olmadığının anlaşılması için ilgililerden kendilerine Maliye tarafından verilmiş bir yazı veya vergi levhasının ibrazının istenilmesi yeterli olacaktır.

2-Kiralama konusu gayrimenkulün iktisadi işletmeye dahil olup olmadığının, kiraya veren tarafın bir iktisadi işletme olup olmadığının tespiti ile anlaşılması mümkündür.

34. (Ek: 30/12/2004-5281/8 md.) Ticarî, ziraî veya meslekî faaliyetlere ilişkin olmamak şartıyla gerçek kişiler arasında düzenlenen akitlerle ilgili kâğıtlar (Ek ibare: 29/6/2006-5535/8 md.) ile Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinde belirtilen ücretlere ilişkin kâğıtlar. (Söz konusu kâğıtlar, resmi dairelere veya noterlere ibraz edildikleri takdirde bu tarih itibarıyla vergiye tâbi tutulur ve ibraz edenlerce ödenir.)

kira bedellerinin kiracının alacağına mahsubunu öngören kira mukavelelerinde harç damga kira sözleşmesinde kiracının alacağına mahsuben kiranın ödenmesi kararlaştırılmış ise burada bir kağıtta toplanmış,birbirine bağlı ve bir asıldan doğma iki işlem bulunmaktadır.kira sözleşmesi 14.1 vezne kodundan makbuz kesilirse %0 1,5 oranında damga alınacaktır.bu durumda yüksek olanı üzerinden damga vergisine tabi tutulup %0 7,5 oranında (10.1 vezne kodundan) damga vergisi alınması gerekir
tnb 2005/1 sayılı genelgesi : 01.01.2005 tarihinden sonra yapılan kira sözleşmelerinde damga vergisinden istisna getirilmiştir.ancak,istisnanın uygulanabilmesi için kiraya verilen taşınmazın bir ticari işletmeye dahil- yani işletmenin kayıtlarına dahil- olmaması gerekmektedir. yani kiralananın bir ticari , mesleki , zirai faaliyette kullanılması halinde damga vergisi istisnası bulunmamaktadır. 01.01.2005 tarihinden önce yapılmış kira sözleşmelerinin örneğinin çıkartılması ya da tasdiki için notere gelen işlemden damga vergisi alınacaktır !!! (15 günlük süre geçirilmiş ise vergi dairesine yatırtmak gereklidir.)
yine 01.01.2005 tarihinden sonra haricen yapılıp da tasdik ya da örnek çıkarmak için notere getirilen,bir ticari işletmeye dahil olmayan ve kefalet,teminat depozito olmayan kira sözleşmelerinde harç nispi alınacak ancak damga vergisi alınmayacaktır.(sözleşmelerden nispi harç damgasız dan makbuz kesilecektir.) yine gelir vergisinden muaf esnaf, gelir vergisinden muaf serbest meslek erbabı ve basit usule tabi mükellefler tarafından işyeri olarak kiraya alınan gayrimenkuller bir ticari işletmeye dahil olmamak kaydıyla damga vergisinden muaftır.ancak,örneğin bir gerçek kişiye ait gayrimenkulün gerçek usulde yani işletme hesabı esasına göre vergilendirilen diğer gerçek kişiye işyeri olarak kiralanması durumunda damga vergisi istisnası söz konusu olmaz çünkü kiralamanın konusu bir ticari faaliyettir. bir gerçek kişi tarafından kiraya alınan gayrimenkulün belediye-özel idare -dernek-vakıfa ait olması durumunda da damga vergisinden istisna edilmiştir. kira sözleşmesine taşınmazın bir ticari işletmeye dahil olmadığına ilişkin beyan (kiraya verenin)almak gerekir. kira sözleşmeleri : ancak,kira sözleşmesinde kefalet,depozito,teminat var ise %0 7,5 oranında damga vergisi alınır.
(vezne kodu 14.4) a d i k e f a l e t : kira sözleşmesinde adi kefalet var ise teminat ve depozito bedeli üzerinden %0 7,5 oranında damga vergisi alınır. ilaveten %0 7,5 oranında kefalet şerhi için damga vergisi alınır. müteselsil kefalet : kira sözleşmesine konulan kefalet müteselsil kefalet ise en yüksek vergi alınması gereken işlem üzerinden sadece %0 7,5 oranında damga vergisi alınır.(2005/21 sayılı genelge) (vezne programında müteselsili seçmek gerekir.) gene dernek ve vakıfların yerleşim yeri olarak kiraladıkları taşınmazlar -taşınmazın bir ticari işletmeye dahil- yani işletmenin kayıtlarına dahil-olmaması kaydıyla damga vergisinden istisnadır.gene kiralayanın kiralananın bir ticari işletmeye dahil olmadığı beyanını almak gerekir. tnb 2006/ 33 sayılı genelgesi : (tarla kira sözleşmeleri) tarla kira sözleşmelerinde %0 1,5 oranında damga vergisi alınır.(vezne kod:14.1) ancak, tarla kira sözleşmelerinde kefalet,depozito,teminat var ise % 0 7,5 oranında damga vergisi alınır.

bende çok teşekkür ederim. Mümkün olduğunda vezne kodlarını kısım kısım bu şekilde hazırlamak veznedarlar için çok yararlı olacağı kanatindeyim. iyi çalışmalar.