GENELGE ve GENEL YAZI ÖZETLERİ
*Birkaç dilde yazılı işlemlerin noterlikçe onaylanmaları istendiğinde onaydan önce, yabancı dildeki sözleşmenin kapsamının belirlenmesi bakımından, tercüman marifetiyle metinler arasında uygunluk bulunup bulunmadığı belgelendirilmelidir ( 1987/53 )
*Bazı sözleşmelerin tercümesinde damga vergisi ( Türkiye'de şube açmak isteyen şirketlerin anasözleşme sureti ) 1993/21
*Çevirme ve tercüme işlemlerinde usul ve ücretlendirme ( 1981/12 )
*Çevirme işlemlerinde çevrilen metnin örnek veya fotokopisinin de ekleneceği (1985/9 )
*Çeviri işlemlerinin yeminli, yeterlik belgesi olan gerçek kişilere yaptırılması gerekir(1985/100 )
*Çeviri işlemlerinin ( A ) cilbendine konulacağı hk. ( 1991/23 )
*Hiçbir resmi merciin onayını taşımayan yabancı dilde yazılmış belgenin Türkçeye çevrilmesi mümkündür ( 1992/27 )
*Bazı işlem çevirileri ( yabancı elçilik ve konsolosluklarca düzenlenen kâğıtlar ) 1994/17
*Çevirmenin yasaklılık halleri ( Noterlik Kanunu 76.madde ) 1995/11
*Çeviri ücreti hakkında genel yazı ( 1995 Sh.177 )
*Çeviri işlemleri hk. ( garanti mektubu ) 1996/46
*Çeviri işlemleri ( münhasır dağıtım anlaşması ) 1996/54
*Çeviri işlemleri ( asıl yazının da eklenmesi halinde ) 1997/2
*Çeviri işleminde (yurt dışında yapılmış işlemin) damga vergisi ( 1997/20 )
*Faksla gelen veya fotokopisi ibraz edilen belgelerin çevirileri ( 1997/38 )
*Merkezi yurt dışında bulunan yabancı şirket ve bankaların ana mukavelelerinin tercümesi ( 2002/3 )
*Çeviri işlemleri aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir (Gn. yz.2002 Sh.226)
*Yabancı bir kollektif şirketin ana mukavelesinin Türkiye'de tercüme ettirilmesinde sermaye şirketlerinde olduğu gibi damga vergisi alınması mümkün değildir ( 2003/35 )
*Yabancı uyruklu kişilerin noterliklerde yeminli tercüman olamayacakları hk. (Genel yazı 2003 Sh. 165 )
*Noterin yakınlarının da çevirmen olabileceği ( 2006/22 )
*Çeviri konusu yabancı metinde imza bulunmaması durumunda damga vergisi alınmayacak, aslında imza bulunmadığına dair şerh verilecektir ( 2007/22 )
*Denizci iş sözleşmesi, tercümesi, harç ve damga ( 2007/36 )
*Göçmen soydaşlarımızın yeminli tercümanlık yapabilecekleri ve sendikalara üye olabilecekleri hk. ( 1990/60 )
*Kuzey Irak ibareli belgelerin tercüme edilmeyeceği hk. ( 2006/25 )
*Yurtdışında düzenlenen proforma faturaların noterlikte tercümesi sırasında tahsil olunacak harç ve damga ( örnek var ) 2001/43
*Tercümelerde 10 ve daha az satırdan yarı tercüme ücreti alınır, tercümelerde ayrıca tarifenin 3.maddesine göre yazı ücreti de alınır. ( 1975/21 )
*Tercüme ve örnek için getirilen kâğıtlardan üzerindeki değere göre damga vergisi ve sayfaya göre de harç alınır ( 1980/18 )
*Tercümelerde asıl belge örneğinin eklenmesi zorunlu değildir ( 1981/23 )
*Tercüman olarak, yabancı uyruklu kişilerin kullanılmaması ( 1982/4 )
*Tercüme yapanlarda aranacak nitelikler (bilgi, diploma) 1982/17 – 1989/4
*Türk soylu yabancıların tercümanlık yapmaları için İçişleri Bakanlığı'nın izin belgesini ibraz etmeleri gerekir ( 1983/32 )
*İşlemi noter yapıyorsa, kâtibi veya hizmetlisi tercüman olabilir. ( 1988/73 )
*Tercüme işlemlerinde dikkat ve özen gösterilmesi ( 1990/5 )
*Türkçe ve yabancı dilde sayfaları bulunan noterlik işlemleri ( 1991/82 )
*Türkçe bilmeyen ilgililer hk. ( 1994/40 )
*Türkçe bilmeyenlerin işlemleri ( 2005 Sh.226 )
*Yabancı memlekette düzenlenen kâğıdın noterde suretinin çıkarılması veya tercümesinin yaptırılması halinde bu kâğıdın hükmünden faydalanılmış olacağından 488 sayılı Yasanın (1) no'lu tablosundaki nispet ve miktarda damga vergisine tabidir ( 1978/42 )
*Yabancı resmi belgelerin tasdiki mecburiyetinin kaldırılması sözleşmesi ( R.G. 16 Eylül 1984 ) 1984/39 – 1985/101 – 1990/51 – 1994/79 )
*Yabancı statüsündeki kişiler yeminli tercüman olamaz ( 1993/90 )
Çeviri dışarıdan (noter veya noter personeli dışından) bir kişiye yaptırılıyorsa, bu kişinin vergi mükellefiyeti durumuna göre 3 (ÜÇ) değişik belge düzenlenir:
1 - Kişi gelir vergisi mükellefi değilse,
Bu çoğu ilçelerde profesyonel çeviri bürolarının bulunmadığı durumlarda karşılaşılır.
Bu durumda Noter, GİDER PUSULASI düzenler ve çeviryi yapana imzalatır.
Çeviri ücretinden %20 stoj kesilir, kalanı çevirmene ödenir. KDV sözkonusu değildir.
2 - Çeviriyi yapanın kendi adına çeviri bürosu vardır ve gelir vergisi yönünden serbest meslek erbabı olarak vergi mükellefidir.
Bu durumda çevirmen SERBEST MESLEK MAKBUZU düzenler ve imzalar,bir nüshasını notere verir. Çeviri ücretinin üzerine %18 KDV ekler, ayrıca % 20 stopajı düşer. Noter makbuz karşılığını öder. Noter KDV yi ödeyeceği KDV den düşer.
3 - Çeviri bürosu örneğin bir limited şirkettir.
Bu durumda çeviri bürosu FATURA keser.Çeviri ücretinin üzerine sadece %18 KDV ekler. Toplamı noterden tahsil eder.Noter KDV yi ödeyeceği KDV den düşer. Bu şekilde muvazne defterine gider olarak yazılacak çeviri ücreti her üç durumda da değişmez. TNB VEZNE bilgisayarından çıkan çeviri ücreti gider olarak muvazene defterine yazılan ücrettir
Hukuk- 882
Ankara, 21.01.2010
Özü: Çevirme ücretinin % 50’sinin tercümanlara ödenmesi gerektiği hk
G E N E L G E
( 7 )
.......................... NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
.......................... NOTERLİĞİNE
Tercümanlara ödenen çevirme ücretleriyle ilgili olarak noterliklerde yapılan farklı uygulamalar ile bunlara ödenecek ücretlerin miktarı Yönetim Kurulumuzun 14.12.2009 tarihli toplantısında görüşülmüş ve “uygulamada birliğinin sağlanması ile tercümanlara verilecek ücretin belirginlik kazanması bakımından; Noterlik Ücret Tarifesine göre tahakkuk ve tahsil edilen çevirme ücretinin % 50’sinin tercümanlara ödenmesinin, bu ödeme nedeniyle de tercümanlardan, vergi mükellefi ise fatura, değilse gider makbuzu, serbest meslek mensubu ise serbest meslek makbuzu alınmasının uygun olacağı” belirtilmek suretiyle konunun Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğüne sunulmasına karar verilmiştir.
Adı geçen Genel Müdürlükçe gönderilen ve Yönetim Kurulunun 13.01.2010 tarihli toplantısında görüşülen 07.01.2010 tarihli ve 11610-29218 sayılı cevap yazısında; “Tercümanlara verilen çevirme ücretlerinin noterlikler arasında farklı belirlenmemesi ve uygulamada birliğin sağlanması amacıyla, Noterlik Ücret Tarifesine göre tahakkuk eden çevirme ücretinin tamamının noterler tarafından tahsil edildikten sonra bu ücretin %50'sinin noterler tarafından tercümanlara ödenmesinde, bu ödeme nedeniyle de tercümanlardan, vergi mükellefi ise fatura, değilse gider makbuzu, serbest meslek mensubu ise serbest meslek makbuzu alınmasında ve bunun gider olarak gösterilmesinde bir sakınca bulunmadığı düşünülmektedir.” denilmiştir.
Bu yazı ile Yönetim Kurulu kararına göre;
1- Çevirme işlemleriyle ilgili olarak, Noterlik Ücret Tarifesine göre tahakkuk eden çevirme ücretinin tamamının tahsil edilmesinden sonra, %50'si noterler tarafından tercümanlara ödenecektir.
2 - Bu ödeme nedeniyle de tercümanlardan, vergi mükellefi ise fatura, değilse gider makbuzu, serbest meslek mensubu ise serbest meslek makbuzu alınacak ve bu miktar gider olarak gösterilecektir.
3 – Buna ilişkin uygulama, 2010 yılına ait Noterlik Ücret Tarifesinin yürürlüğe gireceği 1 Mart 2010 tarihinde başlayacaktır.
Bilgi edinilmesi ile uygulamanın buna göre yapılmasını rica ederim.
Saygılarımla,
BAŞKAN
Hasan YENİ
(İstanbul 28. Noteri)