Mali Danışmanlık-102
Ankara, 19.03.2007
Özü: Kredi borcunu 3. kişinin ödemesi sebebiyle banka tarafından bu şahsa yapılan TEMLİKin harç ve damga vergisi hk.
G E N E L G E
( 13 )
........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
........................ NOTERLİĞİNE
Bir noterliğimizden Birliğimize intikal ettirilen yazı ekinde örneği bulunan alacağın ve rehin hakkının TEMLİKi sözleşmesinin, bakiye kredi borcunun 3 üncü kişi tarafından ödenmesi üzerine 3 üncü kişi ile banka arasında yapılan bir sözleşme olduğu belirtilerek;
...1- Bu sözleşmenin kredinin geri ödenmesi olarak düşünülüp harç ve damga muafiyeti uygulanacak mı ...
2- Borçlar Kanunu itibari ile alacağın TEMLİKi halinde, bu alacağa bağlı feri haklarda TEMLİK edilmiş olur.
Ancak ekteki sözleşmede bakiye alacak dendiğine göre rehin sözleşmesinin değeri de en az kasko değeri olacağı düşünüldüğünden bu sözleşmenin değeri hangisi olacak. Bakiye alacak mı rehin sözleşmesi değeri mi...
3- Eğer iki farklı değer oluşuyor ise ve sözleşmeye harç damga muafiyeti uygulanacaksa harç ve damga açısından sözleşme değeri hangisi kabul edilecektir. ......
denilerek konu hakkındaki Birliğimiz görüşü sorulmuş olup Yönetim Kurulumuzca alınan karar doğrultusunda bu konuda, Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığından görüş talep edilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığından alınan ve Yönetim Kurulumuzun 14.03.2007 günlü toplantısında görüşülen 06.02.2007 tarih ve 009893 sayılı cevabi yazıda;
...İlgide kayıtlı yazınızdan, alacağın ve rehin hakkının TEMLİKi sözleşmesinin bakiye kredi borcunun, üçüncü kişi tarafından ödenmesi üzerine üçüncü kişi ile banka arasında yapılan bir sözleşme olduğu belirtilerek bu sözleşmenin kredinin geri ödenmesi olarak düşünülüp harç v e damga vergisi açısından istisna olup olmadığı, istisna değilse nispi harç ve damga vergisi matrahı konusunda tereddüte düşüldüğü anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere, bankalar, yurtdışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve bunların geri ödenmelerine ilişkin işlemler 492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesine göre harçtan, bu işlemlere ilişkin düzenlenecek kağıtlar ise 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tablonun ...IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar... başlıklı bölümünün (23) numaralı fıkrası gereğince damga vergisinden istisna edilmiştir.
492 sayılı Kanunun 43 üncü maddesinde, (2) sayılı tarifede yazılı nispi harçların hesabında, rehin işlemlerinde rehin bedelinin harca esas tutar olacağı, 46 ncı maddesinde ise birbiriyle ilgili işlerin bir arada bulunması halinde en yüksek harç alınmasını gerektiren iş üzerinden harç alınacağı; 488 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasında da bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden damga vergisinin alınacağı belirtilmiştir.
Bu hükümler uyarınca, bahse konu ...Alacağın ve Rehin Hakkının TEMLİKi Sözleşmesi... kredinin geri dönüşü olarak değerlendirilemeyeceğinden, bu işlem damga vergisi ve harç yönünden istisna olmayıp, TEMLİKe konu alacak miktarı ile rehin bedelinin mukayese edilerek en yüksek vergi alınmasını gerektiren bedel üzerinden damga vergisi ve harç aranılması gerekmektedir...
denilmektedir.
Bakanlık görüşü çerçevesinde damga vergisi ve harç istisnasından yararlanılarak kullanılan kredinin asıl borçlusu yerine kefili veya diğer 3 üncü şahıslar tarafından bankaya ödenmesi sonucunda, bankaca kredi borçlusundan alınmış olan borçlanma ve teminata dair sözleşme ve diğer muameleler üzerindeki alacak hakkının ödemeyi yapana TEMLİKine dair ...Alacağın ve Rehin Hakkının TEMLİKi Sözleşmesi... ne harç ve damga vergisi istisnası uygulaması mümkün değildir. Zira bu işlem kredi işlemleri meyanında kabul edilmemiştir.
Bu durumda sözü edilen neviden TEMLİK işlemlerinden, TEMLİK konusu olan alacak miktarı ile teminatı ifade eden rehin veya ipotek tutarından yüksek olanı üzerinden nispi harç ve damga vergisi alınması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Saygılarımla,
BAŞKAN
Hasan YENİ
(İstanbul 28.Noteri)
2007/13 genelgesine göre bu temliknameleri harçlı ve damgalı olarak uyguluyoruz.(enson teftişimizde müfettiş bey bu konu üstünde çok durmuşdu.)
