Sayın Meslekdaşlarım..
Biraz önce chat bölümünde bir arkadaşımızın şirketin alacağı bir gayrimenkul sebebiyle almış olduğu kararın venzede hangi kod'dan kesileceğine dair bir sorusu olmuştu. Ben ve birkaç arkadaşımız bu kararın ihale kararı mahiyetinde olduğu ve 4,95 damga vergisine tabii olduğunu belirterek arkadaşımızı yanlış yönlendirdiğimizi, Sevgili Admin yardımcısı Erkan (Google) kardeşimizin uyarısı ile anladım. Kendisine buradan tekrar teşekkür ederim.
Şayet benim gibi bu olayı böyle bilen varsa bunların doğrusu olan aşağıdaki genelgeyi yayınlıyorum.
Sevgi ve Saygılarımla....
Mali Danışmanlık -434- 14112
Ankara, 15.07.2008
Özü: : 5766 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikler hk.
G E N E L G E
( 25 )
........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
........................ NOTERLİĞİNE
06 Haziran 2008 günlü ve 26898 (M) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki 5766 sayılı Kanun ile noterlikleri ilgilendiren bazı kanun hükümlerinde de değişikliğe gidilmiştir.
I- VERGİ KANUNLARINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
A) MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
5766 sayılı Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe giren 9/a maddesiyle 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin (a) bendinde yapılan değişiklikle motorlu taşıtlar vergisinden istisna edilen taşıtlardan katma bütçeli idareler adına kayıtlı taşıtlar ifadesi, Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu gereğince “özel bütçeli idarelere ait taşıtlar” olarak düzenlenmiştir.
Buna göre evvelce katma bütçeli olarak tanımlanan idareler bundan böyle özel bütçeli idareler olarak kabul edilecek ve bu idarelere ait taşıtlar motorlu taşıtlar vergisinden müstesna tutulacaktır.
B)- DAMGA VERGİSİ KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
1- 5766 sayılı Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe giren 10/a maddesiyle 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun
-8 inci maddesinin birinci fıkrasında,
-19 uncu maddesinin birinci fıkrasında,
- Kanuna ekli (2) Sayılı Tablonun "V- Kurumlarla ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün (1) numaralı fıkrasında,
yer alan ve damga vergisi tatbikatında resmi daire olarak kabul edilen katma bütçeli idareler ifadesi Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu gereğince “özel bütçeli idareler” olarak düzenlenmiştir.
2- 5766 sayılı Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe giren 10/b maddesiyle 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli 1 sayılı Tablonun "I. Akitlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün A/6 fıkrası
"Karayolları Trafik Kanunu uyarınca kayıt ve tescil edilmiş ikinci el araçların satış ve devrine ilişkin sözleşmeler"
şeklinde değiştirilmiştir.
Yapılan bu değişikliğe göre deniz ve hava taşıtlarının ikinci el satışı ile ilgili kağıtlara binde 1,5 nispetinde damga vergisi uygulanmasına hukuken imkan bırakılmamış olmakla birlikte, 2007/23 ve 2007/49 sayılı Birliğimiz genelgelerinin uygulama esaslarında bir değişiklik bulunmamaktadır.
3- 5766 sayılı Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe giren 10/c maddesiyle 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli 1 sayılı Tablonun "II. Kararlar ve mazbatalar" başlıklı bölümünün 2 nci fıkrası
"İhale Kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararları Binde 4,5"
şeklinde değiştirilmiştir.
Bu değişiklikle sadece resmi dairelerle, kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların aldığı ihale kararları damga vergisine tabi tutulmuş, diğer kişi ve kurumların aldığı ihale kararları ise damga vergisinin dışında tutulmuştur.
Bu durumda, 2007/30 ve 2007/62 sayılı Birliğimiz Genelgelerinde yer alan uygulama prensipleri, sadece resmi dairelerle kamu tüzel kişiliğine sahip olan kurumların aldığı ihale kararlarına tatbik edilebilecektir.
Dolayısıyla da resmi dairelerle kamu tüzel kişiliğine sahip olan kurumlar dışında kalan şirketlerin , kooperatiflerin, vakıfların vb kuruluşların aldığı ihale kararı ve bu mahiyetteki kararların damga vergisine tabi tutulması imkanı kalmamıştır.
4- 5766 sayılı Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe giren 10/ç maddesiyle 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı Tablonun "IV. Makbuzlar ve diğer kâğıtlar" başlıklı bölümünün l/b fıkrasına "hizmet karşılığı alınan paralar" ifadesinden sonra gelmek üzere "(avans olarak ödenenler dahil)" ibaresi eklenerek, avans makbuzlarının ücret ödemesi olarak damga vergisine tabi tutulması sağlanmıştır
5- 5766 sayılı Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe giren 10/d maddesiyle 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli Damga Vergisinden İstisna Edilen Kağıtlara ilişkin (2) Sayılı Tablosunun "I. Resmi işlerle ilgili kâğıtlar:" başlıklı bölümünün
“Kişiler tarafından hariçte düzenlenerek imza ve tarihleri tasdik veyahut, suret ve tercümelerinin verilmesi için noterlere getirilen kağıtların noter dairelerinde saklanacak nüshaları”
şeklindeki C/11 fıkrası,
“Kişiler tarafından hariçte düzenlenerek imza ve tarihleri tasdik veyahut, suret ve tercümelerinin verilmesi için noterlere getirilen kağıtların noter dairelerinde çıkarılarak saklanacak örnekleri.”
şeklinde değiştirilmiştir.
Bu değişiklik ile onaylama işlemlerde noterlik dairesinde saklanacak imzalı işlem örneğinin ilgililer tarafından dışarıda yazılıp imzalanmış olarak notere getirilmesi yerine, noterlik dairesinde saklanacak bu örneğin, noterlikteki işlem sırasında ilgili noterlik tarafından çıkarılması öngörülmüştür.
Bilindiği üzere halen uygulamada noterliklerde onaylama işlemine tabi tutulan sözleşmelerde yer alan
“....iş bu sözleşme 3 nüsha olarak tanzim ve imza altına alınmıştır.”
şeklindeki noterlik dairesinde kalacak nüshayı da ihtiva eden ifadeler sebebiyle gerek işlem tarafları, gerekse noterlikler damga vergisi ve harç yönünden cezalı tarhiyatlarla karşı karşıya kalmaktadırlar. Bunun sebebi ise noterlerin aslında 3 nüsha tasdik ettikleri, lakin damga vergisi ve harcı bir nüsha üzerinden tahsil ederek vergi ziyaına sebebiyet verdikleri düşüncesidir.
Halbuki noterlikler kendilerine gelen bu sözleşmeleri onaylarken ilgililerden kaç asıl kaç suret istediklerini sormakta ve ona göre asıl nüsha ve suret vermekte, bu durumu da noterlik tahakkuk dökümünde belirtmektedirler.
Diğer taraftan, özellikle genel bütçeli resmi dairelerle kişi veya kurumlar arasında düzenlenen sözleşmelere ait damga vergisinin kağıdın düzenlendiği anda ödenmesi gereğine dair mevzuat uygulamasının da yukarıda belirtilen gerekçe ile birlikte söz konusu değişikliğin esas sebebini teşkil ettiği anlaşılmaktadır.
Bu değişiklik sonucunda noterliklerin imza ve mühür tasdikine konu olan kağıtlardan noterlik dairesinde saklanacak örnekleri, imzalı işlem aslından yine 1512 sayılı Noterlik Kanununun 90 ıncı maddesi gereğince noterlik dairesinde çıkaracaklar ve ilgililere imzalatarak noterlik dairesinde saklayacaklardır. Bu örnekler ilgili kanun hükümleri gereğince damga vergisi ve harca tabi tutulmayacaktır.
Burada önemle üzerinde durulması gereken olay, onaylama için getirilen ve
“....iş bu sözleşme 3 nüsha olarak tanzim ve imza altına alınmıştır.”
şeklindeki ifadeyi ihtiva eden sözleşmelerin bu maddesinin, ilgililerin işlemi yapan noterden isteyeceği sayıdaki nüsha ve suret sayısına göre hazırlanması, noter dairesinde kalacak imzalı örneğin ise bu sayı içinde yer almasının önlenmesi gerekmektedir.
Böylece, örneğin işlem taraflarının bir asıl, bir de suret talep ediyor olmaları halinde söz konusu maddenin
“....iş bu sözleşme bir asıl nüsha ve bir suret olarak tanzim ve imza altına alınmıştır.”
şeklinde hazırlanması sağlanmalıdır.
6- 5766 sayılı Kanunun 10/g maddesiyle 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli Damga Vergisinden İstisna Edilen Kağıtlara ilişkin (2) Sayılı Tablosunun "IV- Ticari ve medeni işlerle ilgili kâğıtlar" başlıklı bölümüne eklenen;
a) “37-(Yürürlük tarihi: 01.01.2008 tarihinden geçerli olmak üzere yayımında tarihinde). 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu uyarınca, idare ile istekli arasında imzalanan çerçeve anlaşması ve bu anlaşmaya esas ihale kararı ile isteklilerin dinamik alım sistemine kabul edilmesine ilişkin kararlar.”
b) “38. (Yürürlük: yayımı tarihinde) Kamu kurum ve kuruluşlarının talebi üzerine Türkiye'nin üyesi olduğu uluslararası kuruluşlar tarafından gerçekleştirilecek olan ülke incelemeleri, araştırma, proje ve benzeri faaliyetler nedeniyle düzenlenen kâğıtlar.”
c) “39. (Yürürlük: yayımı tarihinde) Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca satışı yapılan ve net alanı 80 m2’yi geçmeyen konutlara ilişkin olarak, İdare ile alıcı arasında imzalanan satış sözleşmeleri ve bu satışa ilişkin diğer kağıtlar."
damga vergisinden istisna edilmiştir.
Bu fıkralarda noterlikler açısından önemli olan hüküm, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca satışı yapılan ve net alanı 80 m2’yi geçmeyen konutlara ilişkin olarak, İdare ile alıcı arasında imzalanan satış sözleşmeleri ve bu satışa ilişkin diğer kağıtlara getirilen istisnadır.
Dolayısıyla Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca satışı yapılan ve net alanı 80 m2’yi geçmeyen konutlarla ilgili olarak idare ile alıcı arasında düzenlenen satış sözleşmeleri ile bu satışa ilişkin diğer (Ör. teminat vb) kağıtlardan damga vergisi tahsili mümkün değildir.
ç) 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli Damga Vergisinden İstisna Edilen Kağıtlara ilişkin (2) Sayılı Tablosunun “V- Kurumlarla ilgili kâğıtlar" başlıklı bölümünde yer alan
“Toplu Konut İdaresi Başkanlığının menkul kıymet ihracı ve ihraca konu teminatlardan kaynaklananlar dahil her türlü işlemleri ile ilgili olarak düzenlenen ve damga vergisi bu kuruluş tarafından ödenmesi gereken makbuz ve kağıtlar.” şeklindeki 24. fıkra kanun metninden çıkarılmıştır
C) HARÇLAR KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLER
5766 sayılı Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe giren 11/a maddesiyle 492 sayılı Harçlar Kanununun 42 nci maddesinin ikinci fıkrası
"Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kâğıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları ile kamu idarelerine verilmek üzere ilgili mevzuatla belirlenen kurallara uyulacağına ilişkin olarak düzenlenen taahhütnameler hakkında bu hüküm uygulanmaz."
şekilde değiştirilmiştir.
Yapılan bu değişikliğe göre, kamu idarelerine karşı parasal bir borç altına girilmeyen ve mevzuatın gerektirdiği kurallara uyulacağına ilişkin olarak ilgili kamu kurumlarına hitaben hazırlanan taahhütnamelerin konusuna bakılmaksızın, bunlarda değer gösterilmesi mecburiyeti kaldırılmıştır.
Bu şekilde örneğin belediyelere verilmek üzere hazırlanan;
-kendi inşaatını kendi yapacağı,
-kendi inşaatının müteahhitliğini kendisinin üstleneceği,
-başkasına ait inşaatın müteahhitliğinin üstlenileceği,
ve benzeri gibi taahhütnamelerde değer gösterilmesi zorunlu değildir. Damga vergisini gerektirmeyen bu taahhütnameler sadece maktu harca tabi tutulacaktır.
Dolayısıyla da halen 1987/24, 1989/65, 2001/53, 2001/54, 2002/17, 2003/5 ve 2003/9 sayılı Genelgelerimizde yer alan değer gösterme mecburiyetine son verildiğinden, bu genelgelerin uygulama kabiliyeti kalmamışltır.
Diğer taraftan, fenni mesuliyet (Teknik personel) taahhütnamelerinin yanı sıra diğer bazı taahhütnamelerin de 5766 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik çerçevesinde değer mecburiyetinin dışında kalıp kalmadığı hususunda Gelir İdaresi Başkanlığına müracaat edilmiş olup, sonucu alındığında ayrıca duyuru yapılacaktır.
Ç) VERGİ USUL KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
5766 sayılı Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe giren 17. maddesiyle 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 242 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasının son paragrafı
"Maliye Bakanlığı; elektronik defter, belge ve kayıtların oluşturulması, kaydedilmesi, iletilmesi, muhafaza ve ibrazı ile defter ve belgelerin elektronik ortamda tutulması ve düzenlenmesi uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye, elektronik ortamda tutulmasına ve düzenlenmesine izin verilen defter ve belgelerde yer alması gereken bilgileri internet de dahil olmak üzere her türlü elektronik bilgi iletişim araç ve ortamında Maliye Bakanlığına veya Maliye Bakanlığının gözetim ve denetimine tabi olup, kuruluşu, faaliyetleri, çalışma ve denetim esasları Bakanlar Kurulunca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenecek olan özel hukuk tüzel kişiliğini haiz bir şirkete aktarma zorunluluğu getirmeye, bilgi aktarımında uyulacak format ve standartlar ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye, bu Kanun kapsamına giren işlemlerde elektronik imza kullanım usul ve esaslarını düzenlemeye ve denetlemeye yetkilidir. Bu Kanunun vergi mahremiyetine ilişkin hükümleri, bu kapsamda kurulan şirketin ortak, yönetici ve çalışanları hakkında da uygulanır."
şeklinde değiştirilmiştir.
Yapılan değişiklik halihazırda mevcut olan yetkinin kullanımında teknik bir düzenlemeye ilişkindir
II- DİĞER KANUNLARDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
A) TOPLU KONUT KANUNU İLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİK
5766 sayılı Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe giren 15. maddesiyle 2/3/1984 tarihli ve 2985 sayılı Toplu Konut Kanununa
"Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu ve 492 sayılı Harçlar Kanunu uygulaması açısından özel bütçeli idareler kapsamında değerlendirilir."
şeklindeki Ek 12. Madde eklenmiştir
bu hükme göre Toplu Konut İdaresi Başkanlığı Damga Vergisi Kanunu tatbikatında resmi daire olarak kabul edilerek bu idareye taraf olduğu muameleler sebebiyle düzenlediği kağıtlar yönünden damga vergisi bağışıklığı getirilmiştir.
Bu durumda Toplu Konut İdaresi Başkanlığının taraf olduğu kağıtlara ait damga vergisi mükellefiyeti, işlemin karşı tarafını teşkil eden ve damga vergisinden muaf olmayan kişi ve kurumlarca yerine getirilecektir
B) 5706 SAYILI İSTANBUL 2010 AVRUPA KÜLTÜR BAŞKENTİ HAKKINDA KANUN İLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİK
5766 sayılı Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe giren 26/b maddesiyle 5706 sayılı İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Hakkında Kanunun; 12 nci maddesine,
“Ajansın taraf olduğu işlemler harç ve katılım payından, bu işlemler nedeniyle düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden müstesnadır."
şeklindeki 5. fıkra eklenmiştir.
Bu hüküm ile 5706 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi gereği teşkil edilen ve özel hukuk hükümlerine tabi, tüzel kişiliği haiz ve merkezi İstanbul'da olan İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nın taraf olduğu işlemlerde damga vergisi ve harç istisnası getirilmiştir.
Bu durumda İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nın taraf olduğu işlemler ve bu işlemler sebebiyle düzenlenen kağıtlardan harç ve damga vergisi tahsil edilmesi mümkün olamayacaktır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Saygılarımla,
BAŞKAN
Hasan YENİ
(İstanbul 28.Noteri)
A.KAHRAMAN
ŞK.
