HAMİLİNE YAZILI SENEDİN PROTESTOSU HK.

    Arkadaşlar merhaba,alacaklısı hamiline yazılmış bir senedi protesto edebilir miyiz? Bana böyle bir işlem gelmedi ama farklı Noterliklerdeki meslekdaşlarımız ile aramızda geçen muhabbet sırasında bu konuda Noterler arasında fikir ayrılığı olması kafamı karıştırdı.Kimisi diyor bize geldi ve yaptık kimisi kesinlikle yapılmaz diyor.

    Sayın meslektaşım bir senedin bono senedi ola bilmesi için borçlu ve alacaklısının olması şart hamiline bir senet düzenlenemez ve bu tür senetler protesto olamayacağı kanısındayım. Hamiline çek yazılabilir ama hamiline senet düzenlenmez kanaatindeyim bana geldi böyle bir senet ve ben onu protesto etmedim bankaya iade ettim. Selamlar....

    Değerli meslektaşlarım ;


    TTK 688. maddesi bono senedinin porotestosuna ilişkin şekli şartı belirlemiştir. Protesto yapılacak sentte konuyla ilgili asli unsurlardan birisi BEDELİN KİME ÖDENECEĞİ (alacaklı), bir diğeri KİMİN EMRİNE ÖDENECEĞİ ( emre muharrer.., emrühavalesine ..)'dir. Senedin protestosuna ilişkin 8 asli unsur vardır. Bunlardan birisinin eksik olması halinde senedin protestosunun yapılması mümkün olmayacaktır.


    Saygılarımla efendim ...

    Protesto için gelen senetlerde;alacaklısının tam adı,ödeme tarihi,tanzim tarihi eksikse protesto yapılamaz.Senetlere hamiline yazılamayacağı gibi,alacaklısının tam adı yazılmalıdır.Örneğin alacaklısı şirketse Şirketin tam adı yazılmalıdır.

    Senedi teslim alan banka görevlilerinin de eksik bilgiye sahip olmalarından kaynaklanan bir sıkıntı var. Onlar vaktinde senedi alırken tanzim tarihini, alacaklısını, borçlusunu, adresini, ödeme tarihini vs. kontrol etseler sorun yaşanmayacak tabiiki.

    Bono’da Şekil Şartları:


    Türk Ticaret Kanunu’nda bono’da bulunması gereken şekil şartları aşağıda belirtilmiştir.


    1. Bono veya emre muharrer senet kelimesi; Senet metninde Bono veya emre muharrer (emre yazılı) senet ibaresi yazılı olmalıdır. Senet Türkçe’den başka bir dilde yazılmış ise, o dildeki bono karşılığı kullanılan kelimenin bulunması gerekir.
    2. Kayıtsız şartsız bir bedel ödeme vadi; Bono bir ödeme vaadidir. Bu vaadin belirli bir tutar olması ve şart ihtiva etmemesi gerekir. Eğer bononun içeriğinde şarta bağlı ibareler yer alırsa, bu takdirde bononun kıymetli evrak niteliği kaybolmuş olur. Ancak, yazılı belge olma niteliği devam eder.
    3. Vade; Bono tutarının ödeneceği tarihi gösterir. Vade belirtilmemiş ise görüldüğünde ödenir. Vadenin yazılmamış olması bono niteliğini ortadan kaldırmaz.
    4. Ödeme yeri; Bonoda ödeme yeri belirtilmelidir. ödeme yeri belirtilmeyen durumlarda, düzenleme yeri ödeme yeri sayılır.
    5. Kime ya da kimin emrine ödenecekse onun ad ve soyadı; Bono kime ya da kimin emrine ödenecek ise (lehdar) onun ad ve soyadını taşımalıdır. Lehdar tüzel kişi ise tüzel kişinin unvanı bonoda yer almalıdır. Lehdar ismini ihtiva etmeyen bono, ticari senet olma özelliğini yitirir. Unvanların kısaltılarak yazılması mümkündür ancak, unvan nev’i mutlaka belirtilmiş olmalıdır.
    6. Senedin düzenlendiği gün ve yer; Bonoda senedin düzenlendiği yer açıkca belirtilmelidir. Senedin düzenlendiği yer belirtilmemiş ise, senedi düzenleyenin isminin yanında yazılı olan yer düzenleme yeri sayılır. Bononun düzenlendiği günün bonoda yer alması gerekir. Tanzim tarihi bulunmayan bono kambiyo senedi olma vasfını kaybeder, adi senet hükmünü ifade eder.
    7. Senedi düzenleyenin imzası; Bonoyu düzenleyen kimse ile onu ödeyecek kimse aynı şahıstır. Bonoya atılacak imza teammüllere göre, bonodaki damga pulunun üzerine ve açığına atılır. İmza bulunmayan bono hüküm ihtiva etmez.

    Senetler yani bonolar hamiline yazılamaz çekler yazılabilir. Senetler ise ancak cirolanabilir.
    YARGITAY


    12. HUKUK DAİRESİ


    E. 2001/3934


    K. 2001/4834


    T. 22.3.2001


    • BONO VASFI TAŞIMAYAN BELGE ( Senette Lehdar İsminin Yerine Hamiline Yazılmış Olması)


    • HAMİLİNE DÜZENLENEN BONO ( Kambiyo Senedi Niteliği Bulunmaması)


    • KAMBİYO SENEDİ NİTELİĞİ TAŞIMAYAN BELGE ( Hamiline Tanzim Edilen Bono)


    • LEHDAR İSMİNİ TAŞIMAYAN BELGE ( Bono Niteliği Bulunmaması)




    ÖZET : Bono kime veya kimin emrine ödenecek ise onun ad ve soyadının, tedavüle çıkarılmadan önce lehdar kısmında açıkça belirtilmesi gerekir. Senet tedavüle çıkarıldıktan sonra, zorunlu yasal unsura ilişkin noksanlığın giderilmesi, bu senede ticari senet niteliğini kazandırmaz.
    DAVA : Merci kararının müddeti içinde temyizen tetkiki Borçlu vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye 28.2.2001 tarihinde gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü:
    KARAR : 1. İşin niteliği bakımından temyiz tetkikatının duruşmalı olarak yapılmasına HUMK. nun 438. ve İİK.nun 366. maddeleri hükümleri müsait bulunmadığından bu yoldaki isteğin reddi oybirliğiyle kararlaştırıldıktan sonra işin esası incelendi.
    2. TTK.nun 690. maddesi yollaması ile bonolar hakkında da uygulanması gerekli aynı Yasanın 688/5 ve 689/1 maddeleri uyarınca kime ve kimin emrine ödenecek ise onun ad ve soyadının tedavüle çıkarılmadan önce lehtar kısmında açıkça belirtilmesi gerekir. Senet tedavüle çıkarıldıktan sonra, zorunlu yasal unsura ilişkin noksanlığın giderilmesi bu senede ticari senet niteliğini kazandırmaz.
    Somut olayda, takibe dayanak senetlerin lehtar kısmında "hamiline" kelimesinin yazılı olduğu sonradan farklı bir kalemle "hamiline" kelimesinin yanına "Salih" isminin yazılı olduğu görülmektedir. Bu durumda, senetlerin tedavüle çıkarıldığı sırada, Lehtar isminin bulunmaması sebebiyle kambiyo senedi niteliği bulunmadığı anlaşılmakla, mercice İİK. 170/a maddesi hükmü uyarınca takibin iptaline karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile bu yöne ilişkin itirazın reddine karar verilrnesı isabetsizdir.
    SONUÇ : Borçlu vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile merci kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK. 366. ve HUMK. 428. maddeleri uyarınca ( BOZULMASINA), 22.3.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi.



    T.C.


    YARGITAY


    3. HUKUK DAİRESİ


    E. 2001/9313


    K. 2001/9866


    T. 8.11.2001


    • ALACAK DAVASI ( Lehdar Hanesi Boş Olması Nedeniyle Kambiyo Senedi Vasfını Taşımayan Senede Dayanarak Alacağın Faizi İle Birlikte Tahsili Talebi )


    • YAZILI DELİL BAŞLANGICI ( Bono Niteliği Taşımayan Belge Adi Yazılı Belge Niteliğinde Olduğundan Tanık Dinlenebilmesi )


    • SENETLE İSPAT ZORUNLULUĞUNUN İSTİSNASI ( Davalı Tarafından Yazılı Delil Başlangıcı Sayılan Belge Sunulması Halinde Davalının Tanık Dinletebilmesi )


    • LEHTAR HANESİ BOŞ SENEDİN HÜKMÜ ( Yasal Unsurlarından Biri Eksik Olan Senede Dayanılarak Alacağın Varlığına Dair Hüküm Kurulmasının Mümkün Olmaması )






    ÖZET : Davacı lehdar hanesi boş bırakılan ve bu nedenle TTK.nun 688/5 maddesine göre zorunlu şartlarından birinin yokluğu nedeniyle bono ( kıymetli evrak ) sayılmayan belgenin alacaklısı, davalı ise borçlusudur.
    Bono şeklinde düzenlenmekle beraber yasal unsurlarından biri noksan olduğu için bono niteliği taşımayan belgeye doğrudan doğruya dayanılarak alacağın varlığı hakkında hüküm kurulması mümkün değildir. Adi yazılı belge niteliği taşıyan belge, davalı tarafından verilmiş olduğundan HUMK.nun 292. maddesi anlamında yazılı delil başlangıcı sayılır. Bu da anılan temel borç ilişkisinin ispatı yolunda tanık dinleme olanağı sağlar.
    O halde davacı tarafın temel borç ilişkisinin isbatı konusunda göstereceği deliller toplanıp hepsi birlikte değerlendirilerek ( gerektiğinde davacı tarafın yemin teklifi hakkı da hatırlatılarak ) sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru görülmemiştir
    DAVA : Dava dilekçesinde 350.000.000 lira alacağın faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.
    Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
    KARAR : Davada, 350.000.000 lira alacak için düzenlenen kambiyo senedine mahsus icra takibine konu ( bononun ) lehdar hanesinin boş olması nedeniyle kambiyo senedi vasfını taşımadığı gerekçesiyle iptal edildiğinden bahisle alacağın faizi ile birlikte tahsili istenilmiştir.
    Mahkemece satış aktine göre temel ilişkiye girilerek deliller toplanmaksızın davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.
    Davacı lehdar hanesi boş bırakılan ve bu nedenle TTK.nun 688/5 maddesine göre zorunlu şartlarından birinin yokluğu nedeniyle bono ( kıymetli evrak ) sayılmayan belgenin alacaklısı, davalı ise borçlusudur.
    Davalı yatak almak üzere bu belgeyi imzalamış ise de yataklar teslim edilmediği için borcu bulunmadığını, davanın bu nedenle reddini savunmuştur.
    Bono şeklinde düzenlenmekle beraber yasal unsurlarından biri noksan olduğu için bono niteliği taşımayan belgeye doğrudan doğruya dayanılarak alacağın varlığı hakkında hüküm kurulması mümkün değildir. Adi yazılı belge niteliği taşıyan belge, davalı tarafından verilmiş olduğundan HUMK.nun 292. maddesi anlamında yazılı delil başlangıcı sayılır. Bu da anılan temel borç ilişkisinin ispatı yolunda tanık dinleme olanağı sağlar.
    O halde davacı tarafın temel borç ilişkisinin isbatı konusunda göstereceği deliller toplanıp hepsi birlikte değerlendirilerek ( gerektiğinde davacı tarafın yemin teklifi hakkı da hatırlatılarak ) sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
    SONUÇ : Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 8.11.2001 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
    yarx


    Kararlar kazancı yazılımdan alınmıştır.

    HAMİLİNE DİYE OLMAZ BAZILARIDA ALACAKLI VEYA BORÇLUNUN İSMİNİ EKSİK YAZIO ÖRNEĞİN HAYAL TİCARET , GERÇEK MARKET VB. ÜNVANLARDA SENET VASFINDAN ÇIKARIR.