Değerli Meslektaşlarım, Mirasçılık belgesi ve terk eden eşe ihtar yönetmelik taslağı bakanlıkça hazırlanmış bulunmakta...
MİRASÇILIK BELGESİ VERİLMESİ VE TERK EDEN EŞİN ORTAK KONUTA DAVET EDİLMESİ İŞLEMLERİNİN NOTERLER TARAFINDAN YAPILMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK TASLAĞI
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Dayanak
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, mirasçılık belgesi verilmesi ve terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi işlemlerinin noterler tarafından yapılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik; nüfus kayıtlarının yeterli olduğu, yargılamanın gerekmediği veya talep edenin yabancı olmadığı hallerde mirasçılık belgesi verilmesi ve terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi işlemlerinin mahkemeler yanında noterlerce yapılabilmesine ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 18/1/1972 tarihli ve 1512 sayılı Noterlik Kanununun 71/A, 71/B ve 71/C maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
İKİNCİ BÖLÜM
Mirasçılık Belgesi Düzenlenmesi
Belge düzenlenmesi
MADDE 4- (1) Noter, başvuru üzerine nüfus kayıtlarını inceleyerek öncelikle ilgilinin yasal mirasçı olup olmadığını tespit eder.
(2) Mirasçılığın tespitinde ilgili tarafından sunulacak güncel nüfus kayıt örnekleri veya noter tarafından elektronik ortamda temin edilecek kayıtlar esas alınır. Nüfus kayıt örneğinin elektronik ortamda temin edilememesi halinde, bu kayıtlar noterce nüfus müdürlüğünden yazıyla da istenebilir.
(3) İlgilinin nüfus kayıtlarına göre yasal mirasçı olduğunun tespit edilmesi halinde özel kanunlardaki usuller de dikkate alınarak ilgiliye, miras paylarını gösterir mirasçılık belgesi ve suretleri verilir.
Belge verilemeyecek haller
MADDE 5- (1) Nüfus kayıtlarının mirasçılık belgesi verilmesi konusunda yeterli olmaması, yabancılar tarafından talep edilmesi veya mirasçılık belgesi verilmesinin bilirkişi incelemesi yapılmasını, tanık dinlenmesini gerektirmesi ya da talebin yabancılık unsuru taşıması gibi yargılamayı gerektiren durumlarda, noterlerce mirasçılık belgesi düzenlenemez.
İtiraz
MADDE 6- (1) Noterlikçe verilen mirasçılık belgesi hakkında, başvuruyu yapan ya da bu belge sebebiyle menfaati ihlâl edilenler tarafından, herhangi bir yer sulh hukuk mahkemesine itirazda bulunulabilir. İtiraz üzerine verilen kararın bir örneği mirasçılık belgesini düzenleyen notere ve Türkiye Noterler Birliğine bildirilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Terk Eden Eşin Ortak Konuta Daveti
Ortak konuta davet
MADDE 7- (1) Noter, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun 164 üncü maddesinde düzenlenen terk nedenine dayalı boşanma davasının ön koşulu olan terk ihtarının yapılmasını talep eden eşin istemi üzerine ihtarname düzenler. İhtar, dava şartları incelenmeksizin yapılır.
İhtarın Şekli
MADDE 8- (1) Terk eden eşe gönderilen ihtar;
a) İhtar gönderen eşin ad, soyad ve açık adresini,
b) Davet edilen ortak konutun açık adresini,
c) Davet edilen eş ve yanında çocukları varsa bunların ortak konuta dönmesi için gereken giderler ile konuta kabul edilmemesi halinde dönüş için yol ve konaklama giderlerini karşılayacak yeterli paranın konutta teslim şeklinde gönderilmesi durumunda buna ilişkin açıklamayı,
ç) Davet edilen konuta ait anahtarın bulunduğu yeri,
d) İhtarın tebliğinden itibaren eşin iki ay içinde dönmesi gerektiğini, aksi takdirde hakkında Türk Medenî Kanununun 164 üncü maddesine göre boşanma davasının açılabileceğini,
kapsar.
Terk ihtarının tebliği
MADDE 9- (1) Terk eden eşe ihtar 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ortak Hükümler
Başvuru tutanağının düzenlenmesi
MADDE 10 – (1) Mirasçılık belgesi verilmesi veya terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi talepleri sözlü veya yazılı olarak yapılabilir. Başvuru üzerine talep tutanağa geçirilir. Tutanağın düzenlenmesinde Türkiye Noterler Birliğinin bu Yönetmelik hükümleri gereğince hazırlayacağı formlar kullanılır.
İşlem yapmaya yetkili kişiler
MADDE 11- (1) Bu Yönetmelik uyarınca yapılacak işlemler, bizzat noter veya noterlik dairesinde kendisine imza yetkisi verilmiş olan hukuk fakültesi mezunu görevli ya da noter stajyeri tarafından yerine getirilir.
Belgelerin saklanması
MADDE 12- (1) Noterlik Kanununun 71/A maddesi uyarınca düzenlenen evrak, genel usullere göre saklanır. Bu evrakın imzalı örneği Noterlik Kanunu Yönetmeliğinin 56 ncı maddesinde belirtilen dosya ve kartonların dışında ayrıca özel bir dosyada tutulur. Bu dosyanın oluşturulmasına ilişkin usul Türkiye Noterler Birliği tarafından belirlenir.
Mirasçılık belgesi ile terk ihtarının mahkemeye gönderilmesi
MADDE 13- (1) Noterlik Kanununun 71/C maddesi uyarınca mirasçılık belgesine itiraz edilmesi halinde mirasçılık belgesi veya terke dayalı boşanma davası açılması durumunda ihtarname, ilgili mahkemenin talebi halinde özel kartonundan çıkartılıp mahkemeye doğrudan gönderilir.
Bilgi ve belgelerin elektronik ortamda paylaşımı ve kaydı
MADDE 14- (1) Bu Yönetmelik kapsamında yapılacak işlemlere ilişkin bilgi ve belge alışverişi elektronik ortamda da gerçekleştirilebilir. Bu şekilde yapılan işlemler elektronik ortamda merkezî olarak kaydedilir.
Nüfus kaydı sorgulaması
MADDE 15- (1) Nüfus kayıtlarında yapılan sorgulama giderleri ilgiliden makbuz karşılığında tahsil edilir. Bu giderler, 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 65 inci maddesi çerçevesinde Türkiye Noterler Birliği ile İçişleri Bakanlığı arasında yapılacak protokolle belirlenir.
Yürürlük
MADDE 16- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Adalet Bakanı yürütür.
GENEL GEREKÇE
1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunuyla ilgili uygulamada yaşanan aksaklıkları gidermek, davaların hızlı, basit, en az giderle ve etkin bir biçimde görülmesini ve bir kısım uyuşmazlıkların nizasız kaza, sulh, uzlaşma gibi yöntemlerle çözümünü sağlamak amacıyla hazırlanan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, 12/1/2011 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda kabul edilmiştir. Söz konusu Kanunun Dokuzuncu Kısmında yer alan 382-388 inci maddelerinde çekişmesiz yargı işleri düzenlenmiştir. Bu çerçevede, çekişmesiz yargıya ilişkin temel ölçütler belirlenerek bu esaslara göre çekişmesiz yargı işleri sayılmıştır. Ayrıca, özel kanunlarında yapılacak düzenlemelerle bazı çekişmesiz yargı işlerinin mahkemeler dışında resmî makamlara bırakılabileceği; çekişmesiz yargı işinin mahkeme dışında bir makama bırakılması halinde uygulanacak usulün ilgili resmi makamın özel kanununda yer alan hükümlere tabi olacağı kabul edilmiştir.
Öte yandan, yargı hizmetlerinin hızlandırılmasını, verimli ve ekonomik bir şekilde yürütülmesini sağlamak, mahkemelerin iş yükünü azaltmak ve yargılama faaliyetinin daha ekonomik ve verimli hale getirilmesi ile bu faaliyetlerde zaman ve emek kaybının önlenmesi amacıyla, taslağı Adalet Bakanlığınca hazırlanan “Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca 31/3/2011 tarihinde 6217 sayılı Kanun olarak kabul edilmiş ve 14/4/2011 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 6217 sayılı Kanunla, 1512 sayılı Noterlik Kanununa 71/A, 71/B ve 71/C maddeleri eklenmiştir. Anılan maddeler uyarınca, çekişmesiz yargı işlerinden olan terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi ve mirasçılık belgesi verilmesi işlemlerinin mahkemelerin yanı sıra noterlerce de yapılabilmesi sağlanarak bu işlemlerle ilgili usul belirlenmiştir. Noterlik Kanununda yapılan değişikliğe uygun olarak 4721 sayılı Türk Medenî Kanununda da gerekli değişiklikler yapılmıştır.
Noterlik Kanununun 71/B maddesinin son fıkrasında, noterlerce mirasçılık belgesi verilmesi ve terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi işlemlerine ilişkin usul ve esasların Adalet Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği ifade edilmiştir. 6217 sayılı Kanunla Noterlik Kanununa eklenen söz konusu hüküm gereğince hazırlanan Yönetmelik ile noterlerce terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi ve nüfus kayıtlarının yeterli olduğu, yargılamanın gerekmediği veya talep edenin yabancı olmadığı hallerde mirasçılık belgesi verilmesi işlemlerine ilişkin usul ve esaslar belirlenmektedir.
Yönetmelikte, mirasçılık belgesinin noterler tarafından düzenlenebilmesi için öngörülen koşullar ile mirasçılık belgesi hakkında kabul edilen itiraz müessesesine ilişkin düzenlemelere yer verilmektedir. Ayrıca, terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi usulü ile terk ihtarının unsurları ve tebliği gibi hususlar düzenlenmektedir. Öte yandan, mirasçılık belgesi verilmesi ve terk eden eşin konuta davet edilmesi işlemlerine ilişkin ortak hükümlere de yer verilmektedir. Bu çerçevede, ilgili tarafından notere başvurulması durumunda kişinin talebini içerir bir tutanak düzenlenmesi, bu tutanak hazırlanırken Türkiye Noterler Birliğinin oluşturacağı formun kullanılması esası getirilmektedir. Düzenlemeyle işlem yapmaya yetkili kişiler tespit edilmekte, belgelerin saklanması ve mahkemeye gönderilmesine ilişkin esaslar belirlenmektedir. Mirasçılık belgesine mahkeme nezdinde itiraz edilmesi ve terk nedenine dayalı olarak boşanma davası açılması durumunda, belgelerin talep eden mahkemeye hızlı ve güvenli bir şekilde ulaştırılmasına yönelik düzenleme yapılmaktadır. Yönetmelikte, bilgi ve belgelerin elektronik ortamda paylaşılmasına ve kaydına ilişkin diğer usul ve esaslar da hükme bağlanmaktadır.