ACİLLL DURUM TOKİ "nin taraf olduğu sözleşmeler harç ve damgadan muaf mıdır bununla ilgili genelge, genel yazı hukuk dergisi vb. tarih ve no paylaşabilirmisiniz
TOKİ HK.
-
-
Hukuk 9754
Ankara, 14 Haziran2006
Özü : Toplu Konut İdaresince verilen konutların devri hk.
G E N E L G E
( 42 )
........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
........................ NOTERLİĞİNE
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, Birliğimize gönderdiği 06.03.2006 günlü ve 5966 sayılı yazı ile “devir hakları doğmayan alıcıların, idareleri tarafından satışa sunulan projelerde satış sözleşmesi imzalayan hak sahiplerinin noter aracılığıyla konutlarını üçüncü şahıslara devretmek istemeleri durumunda, devir işlemlerinin yapılmamasını” talep etmiş, bir kısım noterlerimiz de bununla ilgili bazı tereddütler içinde olduklarını bildirmişlerdir.Sözü edilen İdarenin yaptığı konutların devri ile ilgili olarak düzenlenen “Gayrimenkul Satış Sözleşmesi”nin getirtilerek incelenmesini müteakip, Yönetim Kurulunun 22.05.2006 tarihli toplantısında konunun görüşülmesi sonunda;
Kullanılan sözleşmenin “Alıcının İade ve Devir Yetkisi” başlığını taşıyan 5. maddesinde;
“Alıcı, işbu sözleşme uyarınca sahip olduğu hak ve yükümlülüklerini anahtar teslim tarihinden itibaren (1) yıl sonrasına kadar üçüncü kişilere devir ve temlik edemez.
Alıcı, anahtar teslim tarihinden itibaren 1 (bir) yıl sonra işbu Sözleşmeden doğan haklarını üçüncü şahısa devredebilir.
Devralan kişinin ..... İdarenin belirlediği ve ilan ettiği “Alt Gelir Grubu ve Yoksul Projesi Başvuru Şartlarına” uygun olması ve uygun olduğunu belirleyen belgeleri ibraz etmesi, koşullarını sağlaması gerekmektedir.
Devir işlemlerinde devir protokolü taraflarca banka huzurunda imzalanacaktır.” hükümlerine yer verildiği anlaşıldığından,a) Alt Gelir Grubu ve Yoksul Grubu projelerinde gayrimenkul satış sözleşmesi imzalayan hak sahipleri, işbu sözleşme uyarınca sahip oldukları hak ve yükümlülüklerini anahtar teslim tarihinden itibaren (1) yıl sonrasına kadar üçüncü kişilere devir ve temlik edemeyeceklerinden, bu süre içinde noterliklerde bununla ilgili sözleşme yapılamayacağına,
b) Devir hakları doğan alıcıların ise, Toplu Konut İdaresi Vekili Bankanın huzurunda imzalanan devir protokolünü ibraz etmeleri halinde noterliklerde düzenlenecek sözleşmelerle “sözleşmeden doğan haklarını” devredebileceklerine, bu sözleşmelerde TOKİ tarafından tahsis sırasında belirlenen bedelin gösterileceğine, harç ve damga vergisinin de bu bedel üzerinden alınması gerektiğine,
Karar verilmiştir.Mali Danışmanlık - 564-21657
Ankara, 14.11.2008
Özü: Arsa satışı karşılığı hasılat paylaşım esaslı sözleşmenin damga vergisi hk.G E N E L G E
( 31 )........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
........................ NOTERLİĞİNEBir noterliğimizden Birliğimize intikal ettirilen yazı ekinde örneği bulunan Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile bir şirket arasında tanzim olunan arsa satışı karşılığı gelir paylaşımı işine ilişkin sözleşmede; bağımsız bölümlerin satışından sağlanacak toplam gelirin 40.000.000 YTL. olduğu, idareye ödenecek arsa karşılığı idare payının 12.800.000 YTL olarak gösterildiği ifade edilerek, bu işleme ilişkin damga vergisi tahsilinin bağımsız bölümlerin satışından sağlanacak toplam gelir üzerinden mi, yoksa idareye ödenecek arsa karşılığı idare payı üzerinden mi ödenmesi gerektiğinin bildirilmesi istenilmiş olup bu konuda Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığından görüş talep edilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığından cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 05.11.2008 günlü toplantısında görüşülen 13.10.2008 tarih ve 99530 sayılı yazıda;
“İlgide kayıtlı yazınız ve eklerinin incelenmesinden, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile Bemay İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi arasında tanzim olunan arsa satışı karşılığı gelir paylaşımı işine ilişkin sözleşmenin noterde tasdiki sırasında damga vergisi ve harcın, bağımsız bölümlerin satışından sağlanacak toplam gelir üzerinden mi, yoksa idareye ödenecek arsa karşılığı idare payı üzerinden mi hesaplanması gerektiği hususunda tereddüte düşüldüğü anlaşılmakta olup 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu ve 492 sayılı Harçlar Kanunu yönünden gerekli açıklamalar aşağıda yapılmıştır.
Bilindiği üzere, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanununa ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olacağı; 3 üncü maddesinde, damga vergisi mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu ve resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemler nedeniyle düzenlenen kağıtların damga vergisinin kişiler tarafından ödeneceği; 4 üncü maddesinde, bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı ve buna göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı, kağıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve manaya bakılacağı; 6 ncı maddesinde, bir kağıtta birbirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bulunduğu takdirde bunların herbirinden ayrı ayrı vergi alınacağı, bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde damga vergisinin, en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınacağı; 10 uncu maddesinde, damga vergisinin nispi veya maktu olarak alınacağı, nispi vergide kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre, bu kağıtlarda yazılı belli para, maktu vergide kağıtların mahiyetlerinin esas olduğu ve belli para teriminin, kağıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği parayı ifade edeceği; söz konusu Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-1 bölümünde ise, belli parayı ihtiva eden sözleşmelerin binde 7,5 oranında damga vergisine tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır.
Diğer taraftan, 492 sayılı Harçlar Kanununun 42 nci maddesinde, “Değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlık esastır.
Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları hakkında bu hüküm uygulanmaz.” denilmektedir.
Yukarıda sözü edilen Kanun hükümleri çerçevesinde yazınız ekinde yer alan sözleşmenin incelenmesinden, sözleşmenin 2 nci maddesinde, “Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın sahibi bulunduğu İstanbul Bahçeşehir Toplu Konut Alanındaki, Özel Teknik Şartnamede belirtilen ada/parseldeki arsa üzerinde, İdarenin uygun göreceği proje uyarınca, tüm giderleri yüklenici tarafından karşılanmak üzere, İstanbul Bahçeşehir Toplu Konut Alanı 243/1 Parsel Konutlarının gerekli jeoteknik etüt raporu, plan ve projelerin hazırlanması ilgili belediye ve idarelerin onaylarının ve her türlü ruhsatlarının alınması ile onaylı projelerine, mahal listesine göre bağımsız bölümler, sosyal donatı yapıları ile açık ve kapalı otopark inşaatlarının; ada içi ve dışı her türlü teknik alt yapısı, çevre tanzimi ve peyzajı ile birlikte, sözleşme ve eki şartnameler doğrultusunda tamamlanarak, iskan ruhsatlarının ve kat mülkiyeti tapularının alınması, pazarlanması, satışı, konut alıcılarına teslimi ve Arsa Karşılığı Gelir Paylaşma Esasına göre İdare Payı Toplam Geliri’nin ödenmesidir.” Hükmüne yer verildiği anlaşılmıştır.
Bununla birlikte, söz konusu sözleşmenin “Toplam gelirin paylaşılması ve idare payı toplam gelirinin ödenmesi” başlıklı 3 üncü maddesinde, sözleşme konusu iş karşılığında elde edilmesi beklenen bağımsız bölümlerin satışından sağlanacak toplam 40.000.000,-YTL tutarındaki gelirin % 32 sine tekabül eden 12.800.000,-YTL lik kısmın, İdare’ye ödenecek arsa karşılığı idare payı toplam gelir miktarı olması kararlaştırılmış ve İdare’ye ödenecek asgari idare payı toplam gelir miktarının, toplam satış gelirinin, sözleşmenin 3/d maddesinde belirtilen hususlar hariç, herhangi bir nedenle azalması durumunda değişmeyeceği, artması durumunda ise sözleşmenin 8 inci maddesi hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.
Ayrıca sözleşmede, yapılacak iş kapsamında yüklenici tarafından satışa sunulacak bağımsız bölümlerle ilgili olarak teklif aşamasında sunulan tip, alan ve mahal listelerinin verilen minimum değerler olduğu, bunlarda iyileştirici yönde değişikliklerin İdare’nin muvafakati ile yapılabileceği, bu iyileşmeler karşılığında arsa karşılığı idare payı toplam gelir oranında herhangi bir değişiklik olmayacağı, teklif verme tarihinden sonra, ilgili yasa ve mevzuatlardaki değişiklikler nedeniyle ve/veya projelerin ilgili Belediyece onaylanması safhasında, inşaata esas toplam emsal değerinde artma veya eksilme olması durumunda, idare payı gelir oranı değişmemek kaydıyla, idare payı toplam gelirinin etkileşim oranında değişeceği, bağımsız bölümlerin satışından sağlanacak toplam gelirin sözleşmede belirlenen bedelin altına düşmesi halinde dahi, arsa karşılığı idare payı toplam gelir tutarının ve ödeme tarih ve miktarının değişmeyeceği esasları karara bağlanmıştır.
Söz konusu sözleşmenin konusunun esas itibariyle arsa sahibi olan Toplu Konut İdaresi’nin ........ İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’ne arsasını vermesi karşılığında, anılan şirketin bu arsa üzerine inşa edeceği konutların satışından sağlanacak toplam gelirin belli bir yüzdesinin arsa sahibi TOKİ’ye ödenmesi olarak belirlendiği, inşa edilecek konutların satışından elde edilecek gelirin sözleşmede belirlenen bedelin altına düşmesi durumunda dahi bu bedelin değişmeyeceği hususları dikkate alındığında, söz konusu sözleşmeye ilişkin damga vergisi matrahı olarak, sözleşmenin 3 üncü maddesinde yer alan ve toplam gelir miktarının % 32’si olarak hesaplanan İdare’ye ödenecek arsa karşılığı idare payı toplam gelir tutarı olan 12.800.000,-YTL’nin dikkate alınması ve bu tutar üzerinden binde 7,5 nispetinde damga vergisi ve 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (2) sayılı tarifenin I/1 inci pozisyonu uyarınca nispi harç aranılması gerekmektedir.”
denilmektedir.
Gelir İdaresi Başkanlığı yazısındaki görüşe istinaden, kat karşılığı inşaat sözleşmelerinin farklı bir tarzı olan arsa satışı karşılığı hasılat paylaşım esaslı sözleşmelerde nispi damga vergisi ve noter harcının bağımsız bölümlerin satışından elde edilecek toplam gelirden idareye verilecek idare payı üzerinden hesap edilmesi gerekmektedir.
Ancak, inşaata tahsis olunan arsa üzerine yapılacak inşaat sonrası elde edilecek toplam hasılat ve bu meyanda idare payına parasal değer olarak yer verilmeyen bu nevi sözleşmelerden alınacak nispi harç ve damga vergisi tatbikatında, 2006/31 sayılı Genelgemiz esaslarına göre işlem yapılması gerekmektedir.[size=14px][/size][size=11pt]Hukuk 6678 [/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]Ankara, 22.03.2007[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]Özü: Toplu Konut İdaresince verilen konutların devri hk.[/size][/size][size=14px][/size][size=14px][/size][size=11pt] [/size][/size]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]G E N E L G E[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]( 17 )[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt] [/size][/size]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]........................ NOTERLİĞİNE[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt] [/size][/size]
[/size][size=14px][/size][size=11pt] [/size][/size]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]İlgi :[/size][/size][size=14px][/size][size=11pt] 14.06.2006 tarihli ve 42 sayılı [/size][/size][size=11pt]genelge.[/size]
[/size][size=14px][/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][/size][size=14px][/size][size=11pt]Bir noterimiz tarafından Birliğimize yapılan başvuruyla; ilgi [/size][/size][size=11pt]genelge ile “Alt Gelir Grubu ve Yoksul Grubu projelerinde gayrimenkul satış sözleşmesi imzalayan hak sahipleri” ile ilgili olarak bir kısıtlama getirildiğini, “Üst Düzey TOKİ Evleri” için bir kısıtlama olup olmadığının açıklanmadığı belirtilerek, bu hususta görüş bildirilmesi[/size][/size][size=11pt] talep edilmekle, Toplu Konut İdaresi Başkanlığından görüş istenmiştir.[/size]
[/size][size=14px][/size][size=11pt] [/size][/size]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]Adı geçen Başkanlıkça konuya ilişkin olarak gönderilen 02.02.2007 tarihli ve 4999 sayılı cevap yazısında;[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][/size][size=14px][/size][size=11pt]“ 1 – İdaremiz, alt gelir grubu ve yoksul grubu projeleri ile birlikte orta gelir grubuna yönelik projeleri de satışa sunmakta olup, söz konusu projeler ile ilk etapta kura ile satışa sunulmaktadır. Kura ile satışa sunulan projeler de Ek-1’de yer alan Kuralı Satış Gayrimenkul Satış Sözleşmesinin 5. maddesi uyarınca alıcılar, sahip olduğu hak ve yükümlülüklerini anahtar teslim tarihinden itibaren 1 (bir) yıl sonrasına kadar üçüncü kişilere devir ve temlik edememektedir. Ayrıca, konut teslim tarihinden itibaren 1 yıl sonra devir yasağı kaldırıldığında, devir protokolü taraflarca BANKA huzurunda imzalanmaktadır.[/size]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]Ancak orta gelir grubu projelerinde kuralı satışta yeterli başvuru olmaması durumunda projelerin satış koşullarında değişiklik yapılarak açık satış yöntemi ile tekrar satışa sunulmaktadır. Açık satış yöntemi ile tekrar satışa sunulan projelerde kuralı satışta yer alan devir şartı kaldırılmakta olup, bu koşullara göre hazırlanan açık satış sözleşmesi Ek-2’de yer almaktadır.[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]2 – İdaremizce alınan karar doğrultusunda devir yasağı, Alt Gelir Grubu ve Yoksul grubu projelerinde uygulanmaktadır. Söz konusu projeler için Ek-3’de yer alan Gayrimenkul Satış Sözleşmesi alıcılara imzalatılmaktadır. Sözleşmenin 5. maddesi gereği alıcılar konutlarını borcu bitene kadar devredememektedirler.[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]3 – İlgi (c) yazımızla gönderilen sözleşme, devir yasağı konulması nedeniyle revize edilmiş olup, Ek-3’de yer alan Gayrimenkul Satış Sözleşmesi hazırlanmış ve alıcılara imzalatılmaktadır.”[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][/size][size=14px][/size][size=11pt]Denilmektedir.[/size]
[/size][size=14px][/size][size=11pt] [/size][/size]
[/size][size=14px][/size][/size][size=14px][/size][size=11pt]Buna göre:[/size]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]Toplu Konut İdaresince, alt gelir grubu ve yoksul grubu ile orta gelir grubuna yönelik projeler için 3 tür sözleşme yapıldığı ve bunların;[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]1 – Kuralı Satış Gayrimenkul Satış Sözleşmesi,[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]2 – Açık Satış Gayrimenkul Satış Sözleşmesi,[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]3 – Alt Gelir Grubu ve Yoksul Grubu Projeleri Gayrimenkul Satış Sözleşmesi,[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]Olduğu anlaşılmaktadır.[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt] [/size][/size]
[/size][size=14px][/size][/size][size=14px][/size][size=11pt]1 – Kuralı Satış Gayrimenkul Satış Sözleşmesi:[/size]
[/size][size=14px][/size][/size][size=14px][/size][size=11pt]Bu sözleşmenin 5. maddesi uyarınca alıcılar, sahip olduğu hak ve yükümlülüklerini anahtar teslim tarihinden itibaren 1 (bir) yıl sonrasına kadar üçüncü kişilere devir ve temlik edememektedir. Ayrıca, konut teslim tarihinden itibaren 1 yıl sonra devir yasağı kaldırıldığında, devir protokolü BANKA huzurunda imzalanmaktadır.[/size]
[/size][size=14px][/size][size=11pt] [/size][/size]
[/size][size=14px][/size][/size][size=14px][/size][size=11pt]2 – Açık Satış Gayrimenkul Satış Sözleşmesi:[/size]
[/size][size=14px][/size][/size][size=14px][/size][size=11pt]Açık satış yöntemi ile tekrar satışa sunulan projelerde bu sözleşme imzalatılmakta olup, kuralı satışta yer alan devir şartı burada kaldırılmıştır. Belirtilen satış için kullanılan sözleşmenin 5. maddesinde, “alıcının, işbu sözleşmeden doğan haklarını üçüncü şahısa devredebileceği” , devir işlemleriyle ilgili protokolün taraflarca banka huzurunda imzalanacağı belirtilmiştir.[/size]
[/size][size=14px][/size][size=11pt] [/size][/size]
[/size][size=14px][/size][/size][size=14px][/size][size=11pt]3 – Alt Gelir Grubu ve Yoksul Grubu Projeleri Gayrimenkul Satış Sözleşmesi :[/size]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]Daha önce kullanılan ve ilgi genelgemize konu bu sözleşmenin “alıcılar, sahip olduğu hak ve yükümlülüklerini anahtar teslim tarihinden itibaren 1 (bir) yıl sonrasına kadar üçüncü kişilere devir ve temlik edemez” hükmünü içeren 5. maddesinde değişikliğe gidilmiş ve “alıcının, konutunu borcu bitene kadar devredemeyeceği” hükmü getirilmiştir.[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt] [/size][/size]
[/size][size=14px][/size][/size][size=14px][/size][size=11pt]Toplu Konut İdaresine ait konutların devrine ilişkin şartların sözleşmelerde yer alması nedeniyle, bunlarla ilgili işlemlerde;[/size]
[/size][size=14px][/size][size=11pt]Öncelikle sözleşmelerin incelenerek devire ilişkin hükümlerin belirlenmesi ve buna göre de ilgi genelgemizin (b) bendinde açıklandığı şekilde işlem yapılması gerekmektedir.[/size][/size][size=14px]
[/size][size=14px][/size][size=11pt] [/size][/size][/t][/t] [size=3][/size] Hukuk- 14648
Ankara, 11.07.2012
Özü : 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanuna dair.
........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
........................ NOTERLİĞİNE
6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun 31 Mayıs 2012 tarihli ve 28309 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu Kanunun 6. maddesinin ikinci fıkrasında; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyelere, bu sınırlar dışında il özel İdarelerine, büyükşehirlerde büyükşehir belediyelerine ve Bakanlık tarafından yetkilendirilmesi hâlinde büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçe belediyelerine ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığına (TOKİ) kamulaştırma işlemlerinin yürütülmesi için mirasçılık belgesi çıkartma, kayyım tayin ettirme veya tapuda kayıtlı son malike göre işlem yapma yetkisi verilmiştir.
Aynı Kanunun 7. maddesinin dokuzuncu fıkrasında da; "Bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamalar, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paralar ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesnadır."hükmü bulunmaktadır.
Kanun metninin ilgili maddeleri ekte gönderilmiş olup, bilgi edinilmesini rica ederim.
Saygılarımla,
Yunus TUTAR
Başkan
(Beykoz 2. Noteri)
(GENEL YAZI : 86)
AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA KANUN
Uygulama işlemleri
MADDE 6 – (1) Üzerindeki bina yıkılarak arsa hâline gelen taşınmazlarda daha önce kurulmuş olan kat irtifakı veya kat mülkiyeti, ilgililerin muvafakatleri aranmaksızın Bakanlığın talebi üzerine ilgili tapu müdürlüğünce resen terkin edilerek, önceki vasfı ile değerlemede bulunularak veya malik ile yapılan anlaşmanın şartları tapu kütüğünde belirtilerek malikleri adına payları oranında tescil edilir. Bu taşınmazların sicilinde bulunan taşınmazın niteliği, ayni ve şahsi haklar ile temlik hakkını kısıtlayan veya yasaklayan her türlü şerh, hisseler üzerinde devam eder. Bu şekilde belirlenen uygulama alanında cins değişikliği, tevhit ve ifraz işlemleri Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından resen yapılır veya yaptırılır. Bu parsellerin malikleri tarafından değerlendirilmesi esastır. Bu çerçevede, parsellerin tevhit edilmesine, münferit veya birleştirilerek veya imar adası bazında uygulama yapılmasına, yeniden bina yaptırılmasına, payların satışına, kat karşılığı veya hasılat paylaşımı ve diğer usuller ile yeniden değerlendirilmesine sahip oldukları hisseleri oranında paydaşların en az üçte iki çoğunluğu ile karar verilir. Bu karara katılmayanların bağımsız bölümlerine ilişkin arsa payları, Bakanlıkça rayiç değeri tespit ettirilerek bu değerden az olmamak üzere anlaşma sağlayan diğer paydaşlara açık artırma usulü ile satılır. Bu suretle paydaşlara satış gerçekleştirilemediği takdirde, bu paylar, Bakanlığın talebi üzerine, tespit edilen rayiç bedeli de Bakanlıkça ödenmek kaydı ile tapuda Hazine adına resen tescil edilir ve yapılan anlaşma çerçevesinde değerlendirilmek üzere Bakanlığa tahsis edilmiş sayılır veya Bakanlıkça uygun görülenler TOKİ’ye veya İdareye devredilir. Bu durumda, paydaşların kararı ile yapılan anlaşmaya uyularak işlem yapılır.
(2) Üzerindeki bina yıkılmış olan arsanın maliklerine yapılan tebligatı takip eden otuz gün içinde en az üçte iki çoğunluk ile anlaşma sağlanamaması hâlinde, gerçek kişilerin veya özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetindeki taşınmazlar için Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından acele kamulaştırma yoluna da gidilebilir. Bu Kanun uyarınca yapılacak olan kamulaştırmalar, 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasındaki iskân projelerinin gerçekleştirilmesi amaçlı kamulaştırma sayılır ve ilk taksit ödemesi, mezkûr fıkraya göre belirlenen tutarların beşte biri oranında yapılır. Tapuda mülkiyet hanesi açık olan taşınmazlar ile mirasçısı belirli olmayan, kayyım tayin edilmiş, ihtilaflı veya üzerinde sınırlı ayni hak tesis edilmiş olan taşınmazların kamulaştırma işlemleri aynı madde hükümlerine tabidir. Bakanlık, TOKİ veya İdare; kamulaştırma işlemlerinin yürütülmesi için mirasçılık belgesi çıkartmaya, kayyım tayin ettirmeye veya tapuda kayıtlı son malike göre işlem yapmaya yetkilidir. Tapuda kayıtlı malikin ölmüş olması hâlinde Bakanlık, TOKİ veya İdare, kamulaştırma işlemi için mirasçılık belgesi çıkartabileceği gibi, gerekiyorsa tapu sicilinde idari müracaat veya dava yolu ile kayıt düzeltme de isteyebilir. Kamulaştırma için anlaşma sağlanması hâlinde, Bakanlık, TOKİ veya İdare ile ilgililer arasında taşınmazın tescil veya terkinine ilişkin ferağ ve muvafakati de ihtiva eden sözleşme ve uzlaşma tutanağı tanzim edilir ve ilgili tapu müdürlüğüne gönderilerek kamulaştırmanın resen tapu siciline işlenmesi sağlanır.
(3) Anlaşma ile tahliye edilen, yıktırılan veya kamulaştırılan yapıların maliklerine ve malik olmasalar bile bu yapılarda kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak en az bir yıldır ikamet ettiği veya bunlarda işyeri bulunduğu tespit edilenlere konut, işyeri, arsa veya dönüşüm projeleri özel hesabından kredi veya mülkiyet ya da sınırlı ayni hak sağlayan ve usul ve esasları Bakanlıkça belirlenen konut sertifikası verilebilir. Bunlardan konutunu ve işyerini kendi imkânları ile yapmak veya edinmek isteyenlere de kredi verilebilir. 20/7/1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununa göre yoksul veya dar gelirli olarak kabul edilenlere verilecek olan konut veya işyerleri; Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından, 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunda belirtilen usul ve esaslar uyarınca borçlandırma suretiyle de verilebilir.
(4) Riskli alanlarda, rezerv yapı alanlarında ve riskli yapıların bulunduğu taşınmazlar üzerinde yapımı gerçekleştirilen konutların bedelleri, gerekli görüldüğünde, proje uygulamalarının yapıldığı illerdeki mevcut ekonomik durum, tabii afetin ortaya çıkardığı durumlar, konut rayiç ve enkaz bedelleri ile uygulama alanındaki kişilerin mal varlığı ve geliri göz önünde bulundurularak Bakanlar Kurulu kararı ile yapım maliyetlerinin altında tespit edilebilir ve sosyal donatı ve altyapı harcamaları uygulama maliyetine dâhil edilmeyebilir.
(5) Bakanlık;
a) Riskli yapılara, rezerv yapı alanlarına ve riskli yapıların bulunduğu taşınmazlara ilişkin her tür harita, plan, proje, arazi ve arsa düzenleme işlemleri ile toplulaştırma yapmaya,
b) Bu alanlarda bulunan taşınmazları satın almaya, ön alım hakkını kullanmaya, bağımsız bölümler de dâhil olmak üzere taşınmazları trampaya, taşınmaz mülkiyetini veya imar haklarını başka bir alana aktarmaya,
c) Aynı alanlara ilişkin taşınmaz mülkiyetini anlaşma sağlanmak kaydı ile menkul değere dönüştürmeye,
ç) Kamu ve özel sektör işbirliğine dayanan usuller uygulamaya, kat veya hasılat karşılığı usulleri de dâhil olmak üzere inşaat yapmaya veya yaptırmaya, arsa paylarını belirlemeye,
d) 23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunundaki esaslara göre paylaştırmaya, payları ayırmaya veya birleştirmeye, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu uyarınca sınırlı ayni hak tesis etmeye,
yetkilidir. (ç) bendinde belirtilen uygulamalar, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tabi idareler ile iş birliği içinde veya gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri ile özel hukuka tabi anlaşmalar çerçevesinde de yapılabilir.
(6) Bakanlık, riskli alanlardaki ve rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda faydalanılmak üzere; özel kanunlar ile öngörülen alanlara ilişkin olanlar da dâhil, her tür ve ölçekteki planlama işlemlerine esas teşkil edecek standartları belirlemeye ve gerek görülmesi hâlinde bu standartları plan kararları ile tayin etmeye veya özel standartlar ihtiva eden planlar yapmaya, onaylamaya ve kent tasarımları hazırlamaya yetkilidir.
(7) Bu Kanun çerçevesinde dönüştürmeye tabi tutulan taşınmazların, üzerindeki köhnemiş yapılar da dâhil olmak üzere, muhdesatıile birlikte değer tespiti işlemleri ve dönüşüm ile oluşacak taşınmazların değerlemeleri Bakanlık, TOKİ veya İdarece yapılır veya yaptırılır.
(8) Riskli alan ve rezerv yapı alanı dışında olup da bu Kanunun öngördüğü amaçlar bakımından güçlendirilebileceği teknik olarak tespit edilen yapılar için, Bakanlar Kurulunca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Bakanlıkça dönüşüm projeleri özel hesabından güçlendirme kredisi verilebilir.
(9) Bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca dava açılabilir. Bu davalarda yürütmenin durdurulmasına karar verilemez.
(10) Bu Kanun uyarınca yapılan iş ve işlemlere ilişkin olarak adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde belirtilen adreslere yapılan tebligat, muhataplarına yapılmış sayılır.
(11) Bu Kanun hükümlerine göre Maliye Bakanlığınca Bakanlığa tahsis edilerek tasarrufuna bırakılan veya Bakanlığın talebi üzerine TOKİ’ye veya İdareye devredilen taşınmazlar üzerinde bu Kanun kapsamındaki uygulamalara bağlı olarak meydana gelen yeni taşınmazlar Bakanlığın, TOKİ’nin veya İdarenin isteği üzerine, kendileri ile anlaşma sağlanan gerçek kişiler veya mirasçıları ile tüzel kişiler adına tapuya tescil olunur.
(12) Bakanlık, bu Kanunda belirtilen iş ve işlemlere ilişkin olarak TOKİ’ye veya İdareye yetki devrine ve bu iş ve işlemlerden hangilerinin TOKİ veya İdare tarafından yapılacağını belirlemeye yetkilidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Dönüşüm Gelirleri ve Diğer Hükümler
Dönüşüm gelirleri
MADDE 7 – (1) Bu Kanunda öngörülen amaçlar için kullanılmak üzere aşağıda sayılan gelirler, dönüşüm gelirleri olarak ilgili yıl genel bütçesinin (B) işaretli cetvelinde özel gelir olarak öngörülür ve gelir gerçekleşmesine bağlı olarak gelir kaydedilir:
a) 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu gereğince, çevre katkı payı ve idari para cezası olarak tahsil edilerek genel bütçeye gelir kaydedilecek tutarın yüzde ellisi.
b) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendine göre Hazine adına orman dışına çıkarılan yerlerin satışından elde edilen gelirlerin yüzde doksanını geçmemek üzere Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen orana tekabül eden tutar.
c) İller Bankası Anonim Şirketinin Hazine gelirleri ve faiz gelirleri dışındaki banka faaliyetleri ile 26/1/2011 tarihli ve 6107 sayılı İller Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca yapacağı faaliyetlerden elde edeceği kârın yüzde ellisi.
(2) İlgili yıl genel bütçesinin (B) işaretli cetvelinde özel gelir olarak tahmin edilen dönüşüm gelirleri karşılığı tutar, Bakanlık bütçesinde özel ödenek olarak öngörülür. Ödenek tutarını aşan gelir gerçekleşmeleri karşılığında ödenek eklemeye Çevre ve Şehircilik Bakanı yetkilidir. Özel gelir ve ödenek kaydedilen tutarlardan yılı içinde harcanmayan kısımları ertesi yıl bütçelerine devren gelir ve ödenek kaydetmeye Maliye Bakanı yetkilidir.
(3) Gerektiğinde dönüşüm faaliyetlerinde kullanılmak üzere Bakanlık bütçesinde özel ödenek dışındaki mevcut veya yeni açılacak tertiplere, genel bütçenin diğer tertiplerinden ödenek aktarmaya Maliye Bakanı yetkilidir. Bu tertiplerde yılı içinde kullanılmayan tutarlar, ertesi yıla devredilemez.
(4) Bu madde kapsamındaki ödenekler, Bakanlığın merkez muhasebe birimi adına açılacak dönüşüm projeleri özel hesabına aktarılmak suretiyle kullanılır. Bakanlığın dönüşüm faaliyetlerine ilişkin giderleri, 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile diğer kanunların sözleşmeli personel çalıştırılmasına dair hükümlerine bağlı kalınmaksızın çalıştırılacak sözleşmeli personel giderleri de dâhil olmak üzere, dönüşüm projeleri özel hesabından karşılanır. Bu madde kapsamındaki ödenekler ile dönüşüm projeleri özel hesabından yapılacak kullanımlar yılı yatırım programı ile ilişkilendirilmez.
(5) Bu Kanunda öngörülen amaçlar için kullanılmak üzere;
a) Bu Kanunda öngörülen uygulamalar sonucunda elde edilecek her türlü gelir ve hasılat,
b) Bakanlığa tahsis veya devredilen taşınmazlardan imar uygulamasına tabi tutulması sonucunda tapuda Hazine adına tescil edilenlerin satışından elde edilecek gelirler,
c) Dönüşüm projeleri özel hesabından kullandırılan krediler kapsamında ilgili kişi veya kuruluşlarca yapılan geri ödemeler ile bu kapsamda tahsil edilen gecikme zamları,
ç) Her türlü şartlı veya şartsız bağış ve yardımlar ile sair gelirler,
dönüşüm projeleri özel hesabına gelir olarak kaydedilir. Birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen tutar, hesap dönemini takip eden yılın mayıs ayı sonuna kadar Bakanlığın merkez muhasebe birimine aktarılır. Bu Kanun kapsamındaki uygulamalara yönelik olarak Bakanlık tarafından sağlanacak kredilerin vadesi geçtiği hâlde geri ödenmeyen kısımları, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre vergi dairelerince takip ve tahsil edilir.
(6) Bu Kanun kapsamında sağlanması öngörülen krediler ile dönüşüm faaliyetleri kapsamında yapılacak konutlara ilişkin, hak sahiplerince bankalardan kullanılacak kredilere dönüşüm projeleri özel hesabından karşılanmak üzere faiz desteği verilebilir. Bu işlemlere ve verilecek desteğe ilişkin usul ve esaslar Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir.
(7) Bakanlık, dönüşüm projeleri özel hesabı gelirlerinin elde edilmesi, tahsili ve takibi ile bu hesaba bütçeden aktarılan tutarların dönüşüm faaliyetleri kapsamında yürütülecek hibe veya borç verme programlarında kullanımı, her türlü yapım, mal ve hizmet alımına ilişkin taahhütlere girişilmesi, giderleştirilmesi, muhasebeleştirilmesi, denetimi ve özel hesabın işleyişine ilişkin diğer usul ve esasları, Maliye Bakanlığının uygun görüşünü alarak belirlemeye yetkilidir.
(8) Bu Kanun kapsamında uygulamada bulunacak olan belediyeler, yatırıma ilişkin yıllık bütçelerinin yüzde beşi ile 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 80 inci maddesi uyarınca tahsil edilen harç gelirlerinin yüzde ellisini, bu Kanunda öngörülen uygulamalara ayırmak zorundadır.
(9) Bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamalar, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paralar ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesnadır.
(10) Gerçek kişilerce ve özel hukuk tüzel kişilerince uygulamada bulunulan riskli alanlardaki yapıların mevcut alanları için daha önce belediyelerce alınan harç ve ücretlere ilave olarak, sadece kullanım maksadı değişiklikleri ile yapı alanındaki artışlar için hesaplanan harç ve ücret farkları alınır.
(11) Bu Kanunda belirtilen iş, işlem ve hizmetlere tahsis edilmiş olan taşınır ve taşınmazlar ile her türlü hak ve alacaklar, para ve para hükmündeki kıymetli evrak, kamu yararı amacına tahsis edilmiş sayılır ve bunlar hakkında haciz ve tedbir uygulanamaz.
(12) Bakanlık, bu Kanun kapsamındaki uygulamalarda kullanılmak üzere dönüşüm projeleri özel hesabından TOKİ, İdare ve İller Bankası Anonim Şirketine kaynak aktarabilir. İller Bankası Anonim Şirketine aktarılan kaynak, Bankanın gelir ve gider hesapları ile ilişkilendirilmeksizin Dönüşüm Projeleri Özel Hesabının işleyişine ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde kullanılır.
(13) Bu maddede öngörülen gelirler, bu Kanunun amaçları dışında kullanılamaz.