-TNBOnline Hizmetler - Genelge, Genel Yazı ve Hukuk Dergileri Detaylı Gösterim
Mali Danışmanlık 390-17717
Ankara, 06.09.2007
Özü: İkinci el araç satış sözleşmelerinde damga vergisi nispeti hk.
G E N E L G E
( 49 )
........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
........................ NOTERLİĞİNE
İLGİ: 21.05.2007 günlü ve Mali Danışmanlık 10589 (2007/23) sayılı
Genelgemiz.
Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilen ve Birliğimiz görüşünü de ihtiva eden yazımızla, 04 Nisan 2007 günlü ve 26483 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5615 sayılı Kanunun 15 inci maddesi ile 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A Bölümüne eklenen 6 ncı fıkrasındaki, ikinci el araç satış sözleşmelerinin binde 1,5 nispetinde damga vergisine tabi tutulması uygulaması kapsamına hangi araçların girdiği hususunda Başkanlıkları görüşü talep edilmiştir.
Hava ve deniz taşıt araçlarının ikinci el satışlarında binde 1,5 nispet damga vergisini uygun görmeyen Gelir İdaresi Başkanlığının bu görüşü ilgide kayıtlı Genelgemizle noterliklere duyurulmuş olmakla birlikte, tereddüt edilen hususlarda yeniden müracaat edilmesi gereği doğmuştur.
Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilen yazımız ile;
- Başkanlıkları görüşünde hava ve deniz taşıt araçlarının yeni düzenlenen hükmün kapsamında mütalaa edilmediği,
- Türk Dil Kurumunca hazırlanan Türkçe Sözlükte;
...Araç... kelimesinin, bir iş yapmakta veya sonuçlandırmakta, gücünden yararlanılan nesne veya taşıt olarak,
...Taşıt... kelimesinin ise yine aynı sözlükte, otomobil, tren, gemi, uçak gibi taşıma araçlarının ortak adı, nakil aracı, nakit vasıtası, vasıta olarak,
tanımlandığı,
- 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tabloya 5615 sayılı Kanun ile eklenen ...ikinci el araç satış sözleşmeleri... ifadesinin, Türk Dil Kurumu Türkçe sözlüğünde yer alan araç ve taşıt tanımları ile birlikte incelendiğinde ........... yeni konulan hükmün lafzen son derece açık olduğu, dolayısıyla da bu hükmü Karayolları Trafik Kanunu gereğince kayıt ve tescil edilmiş araçlarla sınırlamaksızın, ilgili sicillerde kayıtlı bulunan hava ve deniz taşıt araçlarının satışına dair sözleşmelerin de binde 1.5 nispetinde damga vergisine tabi tutulmasının uygun olacağı,
- Başkanlıkları görüşünde ayrıca motorlu kara taşıtlarının ilk defa faturalı olarak iktisap edilenlerden, Karayolları Trafik Kanunu hükümlerine göre sicile tescil süresi içerisinde, bir başka şahsa yine fatura esas alınarak noterliklerde yapılan satışların da ikinci el araç satışı olarak kabul edilmediği, oysa ki ilk defa ana bayi veya bayiden fatura ile satılan bir aracın fatura ile satın alan tarafından tescil süresi içerisinde bir başka şahsa satışının da ikinci el araç satışı olduğu cihetle, bu sözleşme yönünden de binde 1,5 nispetinde damga vergisi uygulanmasının gerektiği,
- Diğer taraftan 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun tanımlar ile ilgili 3 üncü maddesinde,
...Araç: Karayolunda kullanılabilen motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlar ile iş makineleri ve lastik tekerlekli traktörlerin genel adıdır.
Römork: Motorlu araçla çekilen insan veya yük taşımak için imal edilmiş motorsuz taşıttır.
Yarı römork: Bir kısmı motorlu taşıt veya araç üzerine oturan, taşıdığı yükün ve kendi ağırlığının bir kısmı motorlu araç tarafından taşınan römorkdur.
Hafif römork: Azami yüklü ağırlığı 750 Kg'ı geçmeyen römork veya yarı römorkdur....
şeklinde yer alan tanımlar çerçevesinde, sanayi ve ziraatta kullanılan ve ikinci el satışa konu olan iş makinaları ile römork, yarı römork ve hafif römorkların satışında düzenlenen sözleşmelerin binde 1,5 nispette damga vergisine tabi tutulup tutulmayacağı hususunda da Başkanlıkları görüşünün bilinmesine ihtiyaç olduğu,
- Yine ikinci el araç satışlarına uygulanan binde 1,5 nispetteki damga vergisinin, araçların hibe edilmesi hakkındaki kağıtlara da uygulanıp uygulanmayacağı hususunun izaha muhtaç olduğu,
belirtilerek konunun tetkiki ile Başkanlıkları görüşünün bildirilmesi istenilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığından alınan ve Yönetim Kurulumuzun 28.08.2007 günlü toplantısında görüşülen 24.07.2007 günlü ve 65418 yazıda ise;
...İlgi (b) ve (c)'de kayıtlı yazılarınızın incelenmesinden, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun ...I-Akitlerle ilgili kağıtlar... başlıklı bölümünün A-6 fıkrası gereği binde 1,5 nispetinde vergiye tabi tutulan ...ikinci el araç satışı sözleşmeleri... nde yer alan ...araç... kelimesinin içeriği konusunda tereddüte düştüğünüz anlaşılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 3 üncü maddesinde, karayolunda kullanabilen motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlar ile iş makinaları ve lastik tekerli traktörlerin genel adının araç olduğu, 22 nci maddesinde ise bu Kanun kapsamında değerlendirilen araçların hangi şekilde kayıt ve tescile tabi olduğu açıklanmıştır.
Buna göre, ilgi (a)'da kayıtlı yazımızda da belirtildiği üzere,
- Karayolları Trafik Kanunu kapsamında olup kayıt ve tescil edilmiş araçların satış ve devrine ilişkin (hibe yoluyla devir dahil) düzenlenen sözleşmelerin Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı Tablonun I/A-6 bölümü gereği binde 1,5 nispetinde,
- Söz konusu Kanuna göre, kayıt ve tescile tabi araçlardan tescil edilmeden önce satışa konu edilenlerin ikinci el araç olarak kabulü mümkün bulunmadığından, bu araçların satışlarına ilişkin düzenlenen sözleşmelerin Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı Tablonun I/A-1 bölümü gereği binde 7,5 nispetinde,
damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir....
denilmektedir.
Gelir İdaresi Başkanlığının nihai görüşüne göre,
1- 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 3 üncü maddesinde tanımı yapılan araçlardan motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlar ile iş makineleri ve lastik tekerlekli traktörlerin ve römorkların ikinci el satış sözleşmelerinde damga vergisi nispeti binde 1,5 olarak uygulanacaktır.
2- Bu araçların yine trafik sicilinde kayıt ve tescilli olanların hibe işlemlerinde düzenlenen kağıtlar da binde 1,5 nispetinde damga vergisine tabi olacaktır.
3- Fatura ile satın alınan ve fakat trafik siciline kayıt ve tescil ettirilmeden faturalı olarak satılan veya hibe edilen araçlarla ilgili olarak, satış ve hibe işlemi sebebiyle düzenlenen kağıtlara ait damga vergisi nispeti binde 7,5 olarak uygulanacaktır.
4- Hava ve deniz taşıt araçlarının ikinci el satış sözleşmelerine ait damga vergisinin binde 1,5 nispette uygulanması mümkün değildir. Bu sözleşmelerde binde 7,5 nispetinde damga vergisine tabi tutulacaktır.
Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.
Saygılarımla,
BAŞKAN
Hasan YENİ
(İstanbul 28.Noteri)
------------------------------------------------------------------
31 Aralık 2009 PERŞEMBE
Resmî Gazete
Sayı : 27449
KANUN
BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
Kanun No. 5942 Kabul Tarihi: 24/12/2009
MADDE 1 –13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 4/6/2008 tarihli ve 5766 sayılı Kanunla değişik 20 nci maddesinin başlığı ile (d) ve (e) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Araçların satış, devir ve tescili ile bu işlemlerle ilgili yetki ve sorumluluk:”
“d) Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve devirleri, satış ve devri yapılacak araçtan dolayı motorlu taşıtlar vergisi, gecikme faizi, gecikme zammı, vergi cezası ve trafik idari para cezası borcu bulunmadığının tespit edilmesi ve taşıt üzerinde satış ve/veya devri kısıtlayıcı herhangi bir tedbir veya kayıt bulunmaması halinde, araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi veya trafik tescil kayıtları esas alınarak noterler tarafından yapılır. Noterler tarafından yapılmayan her çeşit satış ve devirler geçersizdir.
Satış ve devir işlemi, siciline işlenmek üzere üç işgünü içerisinde ilgili trafik tescil kuruluşu ile vergi dairesine bildirilir. Bu bildirimle birlikte alıcı adına trafik tescil işlemi gerçekleşmiş sayılır. Satış ve devir tarihi itibariyle, 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu hükümleri uyarınca eski malikin vergi mükellefiyeti sona erer, yeni malikin vergi mükellefiyeti başlar.
Yapılan satış ve devir işlemi üzerine noterler tarafından yeni malik adına bir ay süreyle geçerli tescile ilişkin geçici belge düzenlenir.
197 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinde yer alan sorumluluk hükümleri saklı kalmak kaydıyla, anılan maddede ve bu bentte yer alan isteme ve bildirmeleri elektronik ortamda yaptırmaya ve bu konuda yükümlülük getirmeye, elektronik bildirmelere ilişkin usul ve esasları belirlemeye Gelir İdaresi Başkanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü yetkili olup, bu kurumlar satış, devir ve tescile ilişkin işlemlerin gerçekleştirilmesi için gerekli elektronik veri akışını sağlarlar. Satış ve devir işlemlerini yapanlar, bu işlemler sırasında edindikleri bilgileri ifşa ettikleri takdirde Türk Ceza Kanununun 239 uncu maddesi uyarınca cezalandırılırlar.
Satış ve devir işlemlerinin bildiriminden itibaren bir aylık süre içerisinde ilgili trafik tescil kuruluşu veya Emniyet Genel Müdürlüğünün uygun gördüğü kamu kurum veya kuruluşları tarafından yeni malik adına tescil belgesi düzenlenerek elden veya posta aracılığıyla teslim edilir. Tescil belgesinin bir ay içerisinde teslim edilememesi halinde yeni malike sorumluluk yüklenemez.
Bu bentte düzenlenen satış ve devir işlemleri her türlü harçtan, bu işlemlere ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisi ve değerli kağıt bedellerinden istisnadır. Trafik tescil kuruluşunda yeni malik adına yapılacak tescil nedeniyle düzenlenmesi gereken değerli kağıtların bedelleri, satış ve devir esnasında noterler tarafından tahsil edilir ve 1512 sayılı Noterlik Kanununun 119 uncu maddesi uyarınca beyan edilerek ödenir. Bu bentte yer alan işlemler sebebiyle noterlere herhangi bir pay veya aidat ödenmez.
1512 sayılı Kanunun 112 nci maddesi uyarınca belirlenen ücret uygulanmaksızın satış ve devre ilişkin her türlü işlem karşılığında toplam 20 Türk Lirası maktu ücret alınır. Söz konusu ücret, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere önceki yılda uygulanan ücret tutarının o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan olunan yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle hesaplanır.
Haciz, müsadere, zapt, buluntu, trafikten men gibi nedenlerle; icra müdürlükleri, vergi dairesi müdürlükleri, milli emlak müdürlükleri ile diğer yetkili kamu kurum ve kuruluşları tarafından satışı yapılan araçların satış tutanağının bir örneği aracın kayıtlı olduğu trafik tescil kuruluşlarına üç işgünü içerisinde gönderilir. Aracı satın alanlar gerekli bilgi ve belgeleri sağlayarak ilgili trafik tescil kuruluşundan bir ay içerisinde adlarına tescil belgesi almak zorundadırlar. Alıcıların tescil belgesi almak için süresinde başvurmamaları halinde bu araçları alıcıları adına re’sen kayıt ve tescil ettirmeye Emniyet Genel Müdürlüğü yetkilidir.
Bu bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye İçişleri ve Maliye Bakanlıkları yetkilidir.
e) Araç satın alıp, bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendine uymayanlar ile (d) bendinin sekizinci paragrafı hükümlerine göre bir ay içerisinde tescil belgesi almayan alıcılara 130 Türk Lirası, (d) bendi hükümlerine uymayan noterlere ise her bir işlem için 1.000 Türk Lirası idari para cezası verilir. Tescil yapılmadan trafiğe çıkarılan araçlar, tescil yapılıncaya kadar trafikten men edilir.”
MADDE 2 –30/7/2008 tarihli ve 5795 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 1 inci maddesinde yer alan “1/1/2009” ibaresi “1/5/2010” olarak değiştirilmiştir.
GEÇİCİ MADDE 1 –1/5/2010 tarihine kadar uygulanmak üzere 2918 sayılı Kanunun 5766 sayılı Kanunla değişik 20 nci maddesinin (d) bendinin değişiklik öncesi hükümlerine göre noterlerde yapılan satış ve devir işlemleri her türlü harçtan, bu işlemlere ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisi ve değerli kağıt bedellerinden istisnadır. Bu tarihe kadar, 1512 sayılı Kanunun 112 nci maddesi uyarınca belirlenen ücret uygulanmaksızın satış ve devre ilişkin her türlü işlem karşılığında toplam 20 Türk Lirası maktu ücret alınır.
MADDE 3 –Bu Kanunun;
a) 1 inci maddesiyle değiştirilen 2918 sayılı Kanunun 5766 sayılı Kanunla değişik 20 nci maddesinin (d) bendinin dördüncü paragrafı hariç diğer hükümleri 1/5/2010 tarihinde,
b) Geçici 1 inci maddesi 1/1/2010 tarihinde,
c) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
MADDE 4 –Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
-----------------------------------------------------------
